Wie is de Sjaak? RTL of de geportretteerde
Over de Rooie, was dat niet dat programma op SBS6 met Wendy van Dijk, waarbij je 1000 gulden kon krijgen als je iets deed dat je eigenlijk liever niet zou doen? RTL5 doet dat programma nu dunnetjes over met ‘Wie is de Sjaak‘. Leuk, die straatinterviews en mensen die gefilmd worden terwijl ze iets smerigs doen, toch? Het schijnt dat de makers van dit TV programma aan de deelnemers vertellen dat de beelden niet uitgezonden worden. Welk recht hebben de deelnemers dan wanneer ze wel herkenbaar in beeld worden gebracht en zichzelf op televisie terugzien?
Meedoen aan een tv programma waarvan beelden niet uitgezonden worden?
Ik stel me een gesprek als deze voor:
RTL: “Wil jij meedoen aan het TV-programma ‘Wie is de Sjaak’?”
Meisje: “Ja, wat moet ik doen dan?”
RTL: “De billen van die vrouw kussen. Je krijgt er €250 voor.”
Meisje: “Ja man, is goed, ik wil die €250,- wel. Komt het dan ook op TV? Want ik wil niet op TV, man. Mijn vrienden moeten me echt niet zien zo. Je gaat het niet uitzenden toch?”
RTL op licht sarcastische toon: “Nee, schat, tuurlijk zenden we het niet uit.” Waarom de cameraman het meisje volgt en vol in beeld neemt. pun intended
Het meisje kust de billen, krijgt €250,- en gaat daarvan weer verder winkelen. Zoiets stel ik me er bij voor. Nee, ik was er niet bij en heb het programma ook niet gezien.
LawStories in je mailbox?
Klacht over instagram filmpje
Maar, schat, als je toch weet dat het voor een tv-programma is en dat er beelden worden gemaakt, dan weet je toch ook dat de kans groot is dat het wordt uitgezonden? Hm, kennelijk niet. Ze heeft een klacht ingediend, lezen we op Glamorama.
“Er werd mij verteld dat ik niet op de media en tv zou verschijnen”
Haar klacht bestaat grofweg uit een drietal punten.
Het filmpje moet van instagram gehaald worden en ze wil niet op TV verschijnen.
Portretrecht: heeft het meisje een redelijk belang?
Eigenlijk komen we in dit verhaal niet eens aan een redelijk belang toe. De vraag is welke afspraken er zijn gemaakt en wat partijen van elkaar mochten verwachten. Laten we wel wezen: je kunt aan dit programma niet ‘per ongeluk’ meedoen. Je wordt eerst gevraagd en moet vervolgens een specifieke opdracht uitvoeren. Kans lijkt me groot dat daar wel bij gezegd is dat het voor het RTL programma ‘Wie is de Sjaak’ is. Dan weet je dat het op landelijke TV uitgezonden zal worden. Ook als er niet specifiek gevraagd is of de beelden uitgezonden mogen worden. Door mee te doen heeft ze impliciet toestemming gegeven.
Dat er niets ondertekend is, maakt in de basis niet uit. De toestemming is al verleend door het meedoen. Een Quitclaim of Model Release zou hooguit handig zijn geweest om expliciet af te spreken dat de aflevering herhaald mag worden, dat de uitzending ook on demand te bekijken zal zijn, dat er wellicht promofilmpjes mee gemaakt worden, zoals het filmpje op instagram en ga zo maar door. Als ze dat duidelijk hadden gemaakt in de quitclaim, had ze daar niet meer onderuit gekund.
Ze hebben gezegd dat ze niet op TV zou komen
Hebben ze echt gezegd dat ze niet op tv zou verschijnen? Hoe hebben ze dat gezegd? Ik kan het me bijna niet voorstellen dat ze het überhaupt hebben gezegd, maar als ze dat wel hebben gezegd, was het misschien met een sarcastische ondertoon. Onhandig natuurlijk, want de ontvanger moet dat ook wel zo begrijpen. Wat is de waarde van wat ze gezegd hebben? Mocht de geportretteerde op de uitspraak vertrouwen? Uiteindelijk zal het meisje natuurlijk wel moeten bewijzen dat dit tegen haar gezegd is. Wellicht is er iets anders besproken waaruit zij heeft afgeleid dat het niet uitgezonden zou worden.
Achteraf toestemming intrekken
Ze zegt ook dat ze na de opnames de toestemming weer had ingetrokken. Of in elk geval, dat ze aan het eind van de opnames heeft gezegd dat ze niet wil dat het wordt uitgezonden. Is dat nog wel op tijd? De toestemming had ze immers al gegeven. Bovendien zou het als contractbreuk gezien kunnen worden. Ze krijgt tenslotte €250 voor wat ze doet. In ruil daarvoor moeten haar acties uitgezonden mogen worden. Wanprestatie noemen we dat. Als ze de overeenkomst wil ontbinden, moet ze in elk geval ook de €250 terugbetalen.
Eigenlijk kan achteraf toestemming weer intrekken helemaal niet.
Als er geen toestemming zou zijn geweest, heeft de geportretteerde dan een redelijk belang?
Als de geportretteerde een redelijk belang heeft dat zich tegen openbaarmaking verzet, maakt ze mogelijk kans de uitzending van het filmpje tegen te houden. Het zijn waarschijnlijk niet de meest onschuldige beelden. Het belang van RTL is uitsluitend een commercieel belang. Ze willen entertainment maken. Ze zetten hiermee niet aan tot het voeren van een publiek debat over een bepaald onderwerp. We kunnen best zonder die beelden. Het is dat partijen elkaar gesproken moeten hebben vooraf, maar als dit onderdeel zou zijn geweest van een vrijgezellenfeestje had het meisje misschien nog wel een punt gehad.
Bij portretrecht is blurren vaak een oplossing
Bij het portretrecht moet er wel sprake zijn van een portret. Anders kun je het portretrecht niet inroepen. Iemand onherkenbaar maken is dus al snel de oplossing. Blurren of er een gek figuurtje op plakken zoals Glamorama dat gedaan heeft, kan dus best werken. Heb je in elk geval je uitzending nog.
