Wet DBA niet gehandhaafd tot 2020, maar niet voor kwaadwillende
Het klinkt heel leuk: Wet DBA uitgesteld tot 1 januari 2020. Dat zou betekenen dat we tot die tijd wat rustiger kunnen ondernemen. Maar niets is minder waar. Tot nu toe werd de Wet DBA helemaal niet gehandhaafd, tenzij er echt heel erg overduidelijk iets mis was. Nu, echter, is er sneller sprake van een kwaadwillende. Of we er echt op vooruitgaan…
Geen uitstel, maar geen handhaving
Het is eigenlijk geen uitstel van de Wet DBA. Die is er namelijk gewoon al. Bovendien houdt die wet eigenlijk niet meer in dat de afschaffing van de VAR.
Er werd al een tijdje niet gehandhaafd. Telkens met de belofte dat de Wet DBA herzien zou worden. Daarin zijn we nog steeds geen stap verder gekomen. Daarom wordt er tot 2020 niet gehandhaafd, behalve bij kwaadwillenden.
Op 1 januari 2020 zou er een vervangende wet in moeten gaan. Die moet nog gemaakt en aangenomen worden.
LawStories in je mailbox?
Modelovereenkomsten
Na de afschaffing van de VAR, werd de arbeidsrelatie (dienstbetrekking) het uitgangspunt. Je moest vooral aan kunnen tonen dat er geen sprake was van een arbeidsrelatie, maar van een opdrachtrelatie. Dat leidde tot problemen, omdat opdrachtnemers dan ook niet mee zouden mogen doen aan vergaderingen en geen gebruik zouden mogen maken van materialen van een opdrachtgever en dat soort zaken.
Om daar toch wat duidelijkheid in te scheppen werden er modelovereenkomsten opgesteld en zou de Belastingdienst ingezonden overeenkomsten beoordelen. Als partijen zich dan strikt aan de overeenkomst zouden houden, zou dat betekenen dat er sprake zou zijn van een opdrachtrelatie. Overigens is daarbij de praktijk nog steeds het uitgangspunt en niet wat er op papier staat.
Dat beoordelen is ze maar in enkele gevallen gelukt. Er kwamen te veel overeenkomsten binnen. Daardoor ontstond er nog steeds geen duidelijkheid. Daarom is de handhaving opnieuw uitgesteld.
Wie is kwaadwillend?
Dit zegt de Belastingdienst zelf:
“Kwaadwillend bent u volgens onze definitie als u ‘opzettelijk een situatie van evidente schijnzelfstandigheid laat ontstaan of voortbestaan, omdat u weet – of had kunnen weten – dat er feitelijk sprake is van een dienstbetrekking (en daarmee een oneigenlijk financieel voordeel behaalt en/of het speelveld op een oneerlijke manier aantast)’.”
Of zoals het in de kamerbrief staat:
“Dit zijn de kwaadwillenden die opereren in een context van opzet, fraude of zwendel, waarbij sprake is van listigheid, valsheid of samenspanning en situaties die leiden tot ernstige concurrentievervalsing, economische of maatschappelijke ontwrichting of waarin het risico aanwezig is van uitbuiting.”
Iemand is pas kwaadwillend als de Belastingdienst drie zaken kan bewijzen:
- Er is sprake van een (fictieve) dienstbetrekking.
- Er is sprake van evidente schijnzelfstandigheid.
- Er is sprake van opzettelijke schijnzelfstandigheid.
Behalve de woorden ‘evident’ en ‘opzettelijk’ is er dus eigenlijk weinig veranderd. Het probleem is juist dat we niet goed weten wanneer er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking of van schijnzelfstandigheid. De vraag is natuurlijk ook wanneer bovenstaande voldoende bewezen is. Als het al snel bewezen kan worden, dan is er ook al snel sprake van een kwaadwillende.
Gezagsverhouding
Dat er nog veel onduidelijkheid is blijkt ook wel uit de afspraak dat het kabinet voor 1 januari 2019 (dan pas?) moet verduidelijken wat er onder gezagsverhouding verstaan wordt.
Er is, naar mijn mening, altijd een bepaalde vorm van gezagsverhouding tussen een opdrachtgever en een opdrachtgever. Het zou bijvoorbeeld problematisch zijn als er volgens redactiestatuten en volgens richtlijnen gewerkt moet worden.
Maar als ik een copywriter in wil zetten, dan moet die persoon niet alleen een bepaalde hoeveelheid woorden over een bepaald onderwerp bij mij inleveren, maar moet het toch ook voldoen aan de stijl waarin we al werken. Dat zou best kunnen leiden tot vrij specifieke aanwijzingen en eisen.
En nu praktisch
Volgens de kamerbrief hoeven de echte zelfstandigen, ‘waarbij alleen ruis bestaat over de gezagsverhouding’, zich geen zorgen te maken, omdat er alleen wordt gehandhaafd in extreme gevallen.
Erg veel duidelijkheid geeft dat natuurlijk niet.
Maar praktisch gezien kun je denk ik wel van het volgende uitgaan:
- Korte opdrachten
- Voldoende hoog salaris (vergeleken met werknemers van opdrachtgever)
Hoe meer je daarbij gebruikmaakt van eigen materiaal of bijvoorbeeld zelf kunt bepalen waar en op welke tijdstippen je werkt of hoe je je werk invult, hoe beter dat is.
Bij schijnzelfstandigheid gaat het vooral om uitbuiting en de vaak daarmee gepaard gaande concurrentievervalsing. Als het uurtarief of projecttarief dus al voldoende hoog is, zal er al veel minder snel geconcludeerd kunnen worden dat er sprake is van een dienstbetrekking in plaats van een opdracht. In elk geval is het dan al bijna niet meer mogelijk om als kwaadwillende gezien te worden.
Regel de overeenkomst goed
Regel daarom vooral zaken als prijs, duur van de opdracht (en eventuele verlenging daarvan), betalingsvoorwaarden en aansprakelijkheid goed.
Natuurlijk moet er ook een goede omschrijving van de opdracht zijn, eventueel in de vorm van een briefing. Al is het maar om duidelijk te hebben wat de opdracht is en zo te voorkomen dat er misverstanden ontstaan of een opdrachtgever ontevreden raakt en helemaal niet meer wil betalen.
