Wanneer is er sprake van een inbreuk op auteursrecht?
Auteursrecht is soms maar een groot grijs gebied. Het blijft lastig om het hier duidelijk uit te leggen. Er zijn geen harde grenzen, geen percentages, geen heel duidelijke richtlijnen. Veel wordt uiteindelijk bepaald door de jurisprudentie en soms is er sprake van een grensgeval waarbij niet meteen duidelijk is of er sprake is van een inbreuk of niet. Dus hoe bepaal je nou of er sprake is van een inbreuk?
Heb jij wel het auteursrecht?
Allereerst moet je bepalen of jij wel een auteursrecht hebt. Is wat jij gemaakt hebt wel origineel genoeg. Is het niet te algemeen, te banaal of triviaal, is dit niet iets wat een ander ook had kunnen verzinnen, is het niet gebaseerd op iets dat al bestaat? Probeer je niet een auteursrecht te claimen op een stijl?
LawStories in je mailbox?
Banaal of Triviaal
Zijn er zinnen exact hetzelfde of bijna hetzelfde. Worden dezelfde feiten en cijfers gebruikt?
Een zinnetje als ‘Neem nu contact op’, daar rust geen auteursrecht op. Veel te eenvoudig. Kan iedereen zo zeggen, zonder het van een ander afgekeken te hebben. Soms heb je heel erg je best gedaan op een tekst en zie je dat iemand twee zinnen heeft overgenomen. “INBREUK!”, roep je meteen. Maar weet je dat wel zeker? Jouw tekst als geheel was misschien wel bijzonder, maar waren die twee zinnen dat ook? Of heb je het idee dat jouw tekst is gebruikt, maar wijkt het toch wel af? Inspiratie mag, kopiëren niet. Die grens is soms vaag. Vooral bij informatieve teksten kan het lastig zijn om te bepalen of er sprake was van een inbreuk.
Hetzelfde geldt overigens ook voor afbeeldingen, muziek en alle andere mogelijke auteursrechtelijk beschermde werken. Er zijn bijvoorbeeld juristen die vinden dat op een portret nooit auteursrecht kan rusten. Ben ik het niet mee eens. Je kunt binnen portretten voldoende variëren. Maar je kunt bijna nooit claimen dat een bepaalde houding jouw idee was of dat een ander niet met dezelfde lichtopstelling of achtergrond mag fotograferen. Hoe eenvoudiger de foto, hoe kleiner de kans dat een ander er een inbreuk op kan maken.
Geen auteursrecht op een stijl
Stijl is niet beschermd, bijvoorbeeld. Denk bijvoorbeeld aan een bepaalde schrijfstijl of fotografie-stijl. Of aan een website met een bepaalde stijl vormgeving. Iedereen mag die stijl gebruiken en binnen die stijl werken. Wat echter niet mag is binnen die stijl iets maken wat heel sterk lijkt op wat een ander al gemaakt heeft. En dat is natuurlijk lastig te bepalen, want wanneer houdt de stijl op en begint het kopiëren?
Denk bijvoorbeeld aan de vele website themes die te koop zijn. De ene magazine style theme is de andere nog niet. Ze gaan uit van dezelfde basis, maar hoeven nog geen inbreuk te maken op het andere theme. Zo is een parallax effect heel hip tegenwoordig. Of überhaupt foto’s die de volledige breedte van de website vullen, eventueel met een donker filter en witte letters er overheen. Maken we dan meteen inbreuk op websites als Medium, De Correspondent of andere long-read websites? Nee, want het is meestal slechts een stijl. Zelfs als je het hebt laten bouwen, zonder uit te gaan van een theme.
Wanneer is er een inbreuk?
Goed, jouw werk is dus origineel genoeg. En wat de ander doet is niet alleen dezelfde stijl, is niet alleen geïnspireerd op wat jij gemaakt hebt, maar lijkt er echt verwarringwekkend veel op. Mensen zouden zomaar kunnen denken dat het werk van die derde ook jouw werk is. Dat moeten we niet hebben. Als het zoveel op elkaar lijkt én jij ook het auteursrecht hebt, dan is er sprake van een inbreuk.
Zodra je dat geconstateerd hebt, kun je verder het stappenplan tegen de inbreuk volgen.
