Portretrecht: Nick is Simon Loos
Het popduo Nick en Simon stoppen ermee, ze gaan solo verder. Nick is nu dus Simonloos. “Top”, dacht Simon Loos. Dit kunnen we gebruiken in onze recruitmentcampagne.
De content creator Googelt een fotoportret van Nick en plakt deze op een foto met een Simon Loos vrachtwagen, bannertje met ‘werkenbijsimonloos.nl’ erop en uploaden maar! Je publiceert de foto met de begeleidende tekst: “I’m ridin’ solo! Jij ook?”
Lekkere inhaker, op het moment van schrijven is de post op LinkedIn al 27x gedeeld, bijna 350 reacties eronder en een hoop mensen die zich afvragen hoe het nu met het portretrecht zit. Maar hoe belangrijk is dat nu nog? De aandacht is er in elk geval geweest! Lekker gewerkt, pik.
Is dit een inbreuk op portretrecht?
Portretrecht is geen absoluut recht. De geportretteerde heeft geen vetorecht. Er is dus zeker niet altijd toestemming nodig.
Uiteindelijk draait het altijd om de belangenafweging. In dit geval het commerciële belang van Simon Loos om nieuwe medewerkers aan te trekken, waarmee ze ook gebruik maken van de vrijheid van meningsuiting, tegen het belang van Nick Schilder, de bescherming van zijn eer en goede naam en dus portretrecht.
Alleen als uit die belangenafweging blijkt dat Nick Schilder een redelijk belang heeft om zich tegen dit gebruik door Simon Loos te verzetten, kan hij het gebruik verbieden en schadevergoeding vragen.
Daarnaast is Nick Schilder bekend en verdient hij geld met wie hij is. Hij zou eigen merchandise met zijn gezicht erop kunnen verkopen en er geld aan kunnen verdienen. Dat betekent dat hij ook een zogenaamd commercieel portretrecht of verzilverbare populariteit heeft.
LawStories in je mailbox?
Portretrecht parodie
Is een parodie of inhaker, zoals deze van Simon Loos, een goede reden om een portret te kunnen gebruiken?
Ookal zie je dat het gezicht gephotoshopt is in de foto, het is een niet-toevallige gelijkenis en daarmee is het ook een portret, zelfs als het een foto van iemand anders zou zijn. Dat bepaalde de Hoge Raad ook al in de zaak van Max Verstappen v. Picnic.
Een parodie en portretrecht kunnen prima samengaan. Het gaat uiteindelijk om de belangenafweging. Een parodie is bedoeld om te lachen. Je moet het dus al niet helemaal serieus nemen. Parodieën kunnen ook voor de geportretteerde grappig zijn of ze kunnen bijvoorbeeld negatieve eigenschappen blootleggen.
Ook negativiteit is op zichzelf nog geen probleem. Geportretteerden hebben immers geen vetorecht. Ze hoeven een publicatie niet leuk te vinden. Maar als Nick afgeschilderd zou worden als de boosdoener van de breuk, zou dat een ander verhaal kunnen zijn. De vraag is telkens vooral of het niet teveel naar het negatieve doorslaat, waardoor dus de belangenafweging doorslaat naar de bescherming van de eer en goede naam van de geportretteerde.
Gebruik in reclame mag niet altijd
Wanneer portretten in reclame worden gebruikt, of dus een ‘commercieel gebruik’ van een portret, zo je wilt, is dat een extra factor in de belangenafweging.
Mensen hoeven niet zomaar te accepteren dat ze het gezicht worden van een bepaald bedrijf. Ze hoeven niet te accepteren dat anderen kunnen denken dat zij het bedrijf steunen en achter de diensten en producten van dit bedrijf staan.
Maar geen enkele factor is doorslaggevend. Het hangt dus echt van de specifieke omstandigheden en overige factoren af.
Bekende personen moeten meer kunnen hebben
Hoge bomen vangen veel wind. Als bekend persoon zal er meer over je gesproken worden en moet je op bepaalde punten meer kunnen verdragen dan anderen.
Je moet dan misschien ook wel beter tegen een grapje als dit kunnen. Bovendien is de kans kleiner dar mensen die dit zien denken dat Nick Schilder voor Simon Loos werkt of voor hen serieus reclame wilde maken, dan wanneer er een portret van een willekeurig ander persoon was gebruikt. Het risico voor een onbekend persoon met een baan in loondienst zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat hij er problemen mee krijgt bij zijn huidige baan of dat solliciteren lastiger wordt.
Verzilverbare populariteit
Verzilverbare populariteit of commercieel portretrecht is iets waar bekende personen zich op kunnen beroepen, wanneer zij geld verdienen door wie zij zijn en niet door wat ze doen. Dat er bijvoorbeeld merchandise wordt verkocht met het gezicht van de persoon erop, omdat een bepaalde fanbase nu eenmaal alles van en over deze persoon wil hebben.
De verzilverbare populariteit kan daarom vooral worden ingeroepen door bijvoorbeeld acteurs, (pop)muzikanten, topsporters en (sommige) tv-persoonlijkheden. Maar bijvoorbeeld meestal niet door politici, beroepsmodellen of leden van het koninklijk huis.
Dit commerciële portretrecht zorgt er overigens niet voor dat portretten niet gebruikt zouden mogen worden. Het geeft vooral het recht op een vergoeding voor het gebruik van het portret, vandaar dat het ook wel commercieel portretrecht wordt genoemd.
Lees hierover ook:
Wat kan Nick Schilder doen tegen Simon Loos?
Het gebruik van dit portret door Simon Loos schendt de eer en goede naam van Nick Schilder niet zodanig dat hij het gebruik kan verbieden.
Ja, zijn portret wordt nu gebruikt in een advertentie, maar tegelijkertijd is het ook een parodie. Bovendien moet hij als BN’er meer kunnen hebben. Door de timing, gebruik direct na de breuk met Simon Keizer, zal ook nog duidelijker zijn dat Nick Schilder hier niet in samengewerkt heeft met Simon Loos.
Maar goed, het portretrecht is geen exacte wetenschap. Een rechter zou hier ook anders over kunnen denken. Als bijvoorbeeld teveel mensen het wel op zouden vatten als een samenwerking tussen Nick Schilder en Simon Loos en dat te negatief uit blijkt te pakken voor Nick, kan hij er mogelijk wel wat tegen doen.
In alle gevallen kan hij een vergoeding vragen. In elk geval wegens zijn verzilverbare populariteit.
Verder lezen doe je hier:
- Inhaken op nieuws met portretten (Dafne Schippers en J.P. Balkenende)
- Schond Samsung het portretrecht van Pelé?
- Marc van der Linden wil €220.000 voor onrechtmatig gebruik portret
- Portretrecht op vingerpoppetjes van Simpel?
- Portret Sabine Uitslag gebruikt voor reclame Kruidvat
- Foto van Mulisch’ uitvaart gebruikt in reclame, mag dat?
Wil je afspraken maken over het gebruik van een portret, met de geportretteerde zelf? Maak dan je eigen quitclaim, zodat het goed is geregeld.
