Mocht Acid namen van Reuzegommers bekendmaken?
Hoeveel privacy mag je nog verwachten wanneer je veroordeeld bent voor de dood van iemand? En wat als je daar niet voor veroordeeld bent, maar mensen wel van mening zijn dat je erbij betrokken bent geweest? En nog een stap verder: wat als je familie bent van deze personen? Privacy is niet absoluut. Het is geen kwestie van wel of niet hebben. Je kunt het dus ook een beetje hebben.
De Vlaamse YouTuber Nathan Vandergunst, bekend als Acid, maakte in een video persoonsgegevens bekend van enkele leden van de studentenvereniging Reuzegom. Zowel van personen die betrokken waren bij de ontgroening van Sanda Dia, als personen die op dat moment al geen lid meer waren.
Privacy van verdachten
Ook daders en verdachten hebben recht op privacy. Verdachten natuurlijk omdat je onschuldig bent tot het tegendeel bewezen is. Hoe meer er over iemand vertelt wordt die slechts verdachte is, hoe meer impact dat kan hebben op iemands leven. Ook als daarna blijkt dat iemand onschuldig is, of misschien wel juist dan. Daarom wordt er ook wel rekening gehouden met trial by media; is er in de media al veel over een verdachte gesproken, kan dat soms tot strafvermindering leiden.
Overigens is het niet zo dat je niets over verdachten mag delen. Dat achternamen in Nederland niet gedeeld worden is dan ook geen wettelijke bepaling, maar eerder een journalistieke waarde. Per geval zou je af kunnen wegen wat je wel of niet over iemand kan delen. Zo is er ook rechtspraak waaruit blijkt dat foto’s met een zwart balkje voor de ogen iemand wellicht minder herkenbaar maakt, maar die persoon er daardoor juist ook meer verdacht uitziet, waardoor het toch niet altijd is toegestaan. Blurren is dan een betere optie.
Alleen een achternaam achterwege laten, maar wel foto’s en andere informatie delen, zorgt er natuurlijk nog steeds voor dat iemand herleidbaar is. Het maakt iemand niet anoniem.
Lees verder:
LawStories in je mailbox?
Privacy van daders
Over daders mogen we meer publiceren. We weten dan immers dat iemand een strafbaar feit heeft gepleegd en het is belangrijk voor het maatschappelijk debat om dat te mogen bespreken.
Een dader heeft minder recht op privacy dan een verdachte.
Maar wanneer een dader een straf heeft uitgezeten, of bijvoorbeeld helemaal niet in de gevangenis belandt, zoals dat bij de Reuzegommers het geval is, dan komt er weer een beetje privacy terug. Dat is nodig voor de resocialisatie. Ook daders moeten, nadat ze een straf hebben uitgezeten, weer de mogelijkheid hebben om een huis en baan te vinden en een redelijk bestaan op te bouwen. Daar is weer enige vorm van privacy voor nodig.
Lees verder:
Mocht Acid persoonsgegevens Reuzegommers delen?
Wat YouTuber Acid deed was meer dan het noemen van de namen van veroordeelde Reuzegommers. Hij pikte er een paar namen uit.
Een paar van hen waren inderdaad betrokken geweest en zijn ook veroordeeld. Enkele anderen waren oud-leden en waren dus niet direct betrokken geweest bij de ontgroening. Ze zouden wel via Whatsapp gedeeltelijk op de hoogte zijn geweest van wat er tijdens de ontgroening gebeurde. Maar hoe gedetailleerd en accuraat dat was blijft onduidelijk.
Daarnaast wordt soms benoemd wie de ouders van sommige van deze Reuzegommers zijn, althans wat hun beroepen zijn.
Is het delen toegestaan in het kader van de vrijheid van meningsuiting? Daarvoor moet het afgewogen worden tegen het recht op privacy en eer en goede naam. Ook in België, want dit is een Europese regel.
Informatie over de ouders was niet relevant. Dat zegt verder weinig over de ontgroening. Hetzelfde geldt voor het noemen van bedrijven waar de jongens nu werkzaam zijn of waren. In sommige gevallen kunnen zaken als studies en zeker ook de functie binnen de studentenvereniging ten tijde van de ontgroening wel relevant zijn. Wie al enkele jaren geneeskunde studeert weet immers beter wat gevolgen van behaald handelen zijn of wat er gedaan moet worden als iemand bewusteloos raakt, dan anderen. Natuurlijk mag benoemd worden bij wie de ideeën voor bepaalde ontgroeningsrituelen vandaan kwamen. Dat is allemaal relevant en mag dus benoemd worden. Hoe minder relevant, hoe minder er gedeeld mag worden.
Doxing
Persoonsgegevens delen om vrees aan te (laten) jagen, overlast te veroorzaken of ernstig te (laten) hinderen in de uitoefening van beroep, is wat als doxing wordt opgenomen in het Wetboek van Strafrecht.
Degene die zich persoonsgegevens van een ander of een derde
verschaft, deze gegevens verspreidt of anderszins ter beschikking stelt
met het oogmerk om die ander vrees aan te jagen dan wel aan te laten
jagen, ernstige overlast aan te doen dan wel aan te laten doen of hem in
de uitoefening van zijn ambt of beroep ernstig te hinderen dan wel ernstig
te laten hinderen, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste
twee jaren of geldboete van de vierde categorie.
In Nederland is dit nog niet strafbaar, maar in België lijkt iets vergelijkbaars wel al strafbaar te zijn. Het lijkt in elk geval te zijn opgenomen in de aanklacht tegen Nathan ‘Acid’ Vandergunst.
Acid maakte de video als een vorm van eigenrichting, omdat hij vond dat de straffen die de Reuzegommers gekregen hadden, te laag waren. Het delen van de informatie had dus wel degelijk ten doel om ernstige overlast te veroorzaken of te hinderen in de uitoefening van hun beroepen. De video zou in Nederland in de toekomst dus onder doxing hebben kunnen vallen.
Smaad
Was het smaad wat Nathan Vandergunst heeft gedaan? Naar Nederlandse maatstaven zou het dat best kunnen zijn. Of laster zelfs, als er dingen zijn die hij gedeeld heeft waarvan hij wist of behoorde te weten dat ze niet waar waren.
Het was immers zijn bedoeling om met deze video bepaalde informatie te delen over de personen die hij genoemd heeft, waarbij hij ook de opzet had de eer en goede naam van deze personen (verder) te schaden. Daar kwam hij eigenlijk in de video ook eerlijk voor uit:
De straffen die ze gekregen hadden vond hij niet genoeg, dus het delen van deze video zou moeten leiden tot meer narigheid voor de Reuzegommers. Als een vorm van eigenrichting. Hij had de bedoeling de personen bekend te maken, zodat het negatieve gevolgen zou hebben, want hij vond de huidige gevolgen van de strafrechtelijke vervolging nog niet ernstig genoeg.
Lees verder:
-
Modelbrief smaad en laster€ 19,00
Vrijheid van meningsuiting
Natuurlijk heeft Acid ook recht op vrijheid van meningsuiting. Het is zeker niet zo dat hij niks had mogen zeggen over deze zaak of over de Reuzegommers.
Maar net zoals privacy geen absoluut recht is, is de vrijheid van meningsuiting dat ook niet. Het zijn twee grondrechten waarvan de belangen tegen elkaar afgewogen moeten worden.
Het zit dus ook in de manier waarop er over de Reuzegommers gesproken wordt. Zo had hij meer mogen delen over de veroordeelde Reuzegommers, maar niet zoveel over de jongens en familieleden die er niet direct bij betrokken zijn geweest. Ook was veel informatie over familiebanden en werkgevers niet nodig om te bespreken wat de betrokkenheid is geweest van de Reuzegommers bij de dood van Sanda Dia.
Acid had dus een video kunnen maken die dezelfde ophef had veroorzaakt, waarmee hij wel binnen de lijntjes had gekleurd.
