Merkenrecht

In de volksmond, net als in de reclamewereld, zien we iets als een merk als het een bekend A-merk is. Maar de bescherming van het merkenrecht heb je dan nog niet. Daarvoor moet het een geregistreerd merk zijn.

Een merk is een naam of woord, logo, vorm, kleur of geluid waarmee je een product, dienst of bedrijf beschermt in bepaalde landen. Je hebt pas een merk(recht) wanneer je een merk hebt ingeschreven.

Wat we in de volksmond dus wel een merk noemen, is nog niet per se een merkrecht waarmee het merk beschermd is.

Wanneer mag je ^TM gebruiken?

Het TM-symbool ^TM komt uit de VS en wordt daar gebruikt voor tekens waarvoor wel al een merkrecht is aangevraagd, maar waarbij de procedure nog loopt. Dat kan daar soms enkele jaren duren.

In Nederland, de Benelux en Europa heeft het geen specifieke juridische waarde of betekenis. Voor je marketing kan het juist wel waarde hebben. Je diensten en producten worden namelijk gezien als meer betrouwbaar, als een premium product.

Omdat ^TM geen juridische betekenis heeft in de Benelux, mag je het gebruiken, zolang het niet misleidend ¹ is. Je mag het daarom niet gebruiken voor woorden die beschrijvend zijn en waarvoor je nooit een merkrecht zou kunnen krijgen. Ook als je merkaanvraag is afgewezen, mag je bij dat teken geen ^TM gebruiken.

Wanneer mag je ® gebruiken?

Het R-symbool ® mag je alleen gebruiken voor een ingeschreven merk.

Het ®-symbool komt ook uit de VS en kennen we in principe niet in het Benelux- en Europees merkenrecht. Je bent daarom zeker niet verplicht om het te gebruiken. Maar als je het wel wil gebruiken, mag dat alleen als je een geregistreerd merk hebt, omdat het anders misleidend is.

Toch heeft het ®-symbool ook in de Benelux en EU wel juridische waarden. Door het te gebruiken communiceer je naar buiten toe dat het een merk is. Dat helpt tegen de verwatering van je merk, het helpt te voorkomen dat je merk een soortnaam wordt.

Wat is de functie van een merk?

Een merk kan verschillende functies hebben, waarvan de belangrijksten de herkomstfunctie, reclamefunctie en reputatiefunctie zijn. Dat is zoals we merken, of ze nu ingeschreven zijn of niet, gebruiken: het zorgt ervoor dat mensen beter weten waar een bepaald product vandaan komt en we proberen met de bekendheid van het merk meer producten te verkopen.

Met een geregistreerd merk heb je een recht in handen om deze functies te beschermen. Met een merkrecht kun je namelijk optreden tegen:

• het gebruik van jouw merk, voor dezelfde producten of diensten
• het gebruik van jouw merk of een vergelijkbaar teken, voor dezelfde of vergelijkbare producten of diensten, wanneer dat kan zorgen voor verwarring
• het gebruik van jouw merk of vergelijkbaar teken in het economisch verkeer, als dat bekend is in de Benelux en er daardoor ongerechtvaardigd voordeel wordt getrokken of afbreuk wordt gedaan aan het onderscheidend vermogen of de reputatie van jouw merk, terwijl de gebruiker geen geldige reden heeft om dit te doen.
• het gebruik van jouw merk, voor iets anders dan producten of diensten, als daarmee ongerechtvaardigd voordeel wordt getrokken of afbreuk wordt gedaan aan het onderscheidend vermogen of de reputatie van jouw merk, zonder dat de gebruiker daar een geldige reden voor heeft.

Om te bepalen of er sprake is van een teken dat vergelijkbaar is met jouw merk, wordt het op drie onderdelen met elkaar vergeleken:

• Auditief: klinkt het hetzelfde wanneer je het uitspreekt
• Visueel: hoe ziet het eruit? Is de schrijfwijze hetzelfde? Of is het een beeldmerk of gecombineerd woordbeeldmerk en moet dus ook de vormgeving vergeleken worden?
• Begripsmatig: betekenen jouw merk en het teken van de ander hetzelfde?

Merk of handelsnaam

Een merk moet je registreren. Registreren kan alleen wanneer het niet beschrijvend is én het onderscheidend vermogen heeft. Je registreert het bovendien voor specifieke diensten en/of producten.

Dat is meteen een verschil met een handelsnaam. De handelsnaam beschermt namelijk alleen maar de naam van een bedrijf en niet die van een product of dienst. Een handelsnaam krijg je door het gebruik ervan en hoef je dus nergens te registreren, al is het inschrijven ervan bij de Kamer van Koophandel wel verstandig. Een handelsnaam mag, in theorie, beschrijvend zijn. Maar de bescherming is daardoor wel extra laag. Bovendien beschermt een handelsnaam alleen maar de naam van het bedrijf en dus niet van producten of diensten.

Zorg voor een sterk merk

Een goed merk begint al vóór de registratie. Je moet zorgen voor een sterke naam of een goed logo.

Het liefst kies je natuurlijk een naam die voldoende fantasierijk is, zodat het de hoogst mogelijke bescherming kan krijgen. Je wil natuurlijk ook dat er nog niet iets soortgelijks bestaat, want dan loop je het risico dat er bezwaar komt van een andere merkhouder én de bescherming van jouw merk is dan ook laag.

Tegelijkertijd moet het wel gemakkelijk te onthouden en te herkennen zijn. Het mag dus niet te ingewikkeld worden geschreven of uitgesproken worden. Je zou kunnen denken dat het handig is om een naam te kiezen die beschrijft wat je doet. Maar hoe kunnen mensen jouw bedrijf dan nog onderscheiden van andere bedrijven die dezelfde producten of diensten leveren? Behalve dat de kans op verwarring groter is, is ook de bescherming laag.

Alles begint dus met een goede naam- en merkcreatie.

Bepaal je merkstrategie

Je merkstrategie is een belangrijk onderdeel van je marketingstrategie.

Een merk heb je nodig voor je positionering, om je te kunnen onderscheiden van anderen en om een eigen plaats in de markt in te nemen. Bovendien bescherm je met een merkrecht die positie.

In die strategie is belangrijk om te bepalen:

• Kies de beste naam en/of logo voor je merk
• Wanneer registreer je het merk? Wellicht moet je rekening houden met je financiën.
• Registreer je een woordmerk of een beeldmerk (logo), een gecombineerd woordbeeldmerk of registreer je beide?
• Waar registreer je dat? In de Benelux, meteen in de gehele EU of eerst in de Benelux en op basis daarvan in andere landen?
• In welke klassen, voor welke producten en/of diensten registreer je het?

Van buiten lijkt het heel simpel, achter de schermen is het ingewikkeld.

Bescherm je merk

Om je merkrecht te behouden, moet je het beschermen. Dat betekent dat je op moet treden tegen inbreukmakers. Tref je een inbreuk aan, stuur een sommatiebrief.

Stop je de inbreuken niet, dan kan het zijn dat je merk een soortnaam wordt en het gebruikt wordt om een bepaald soort product of dienst te beschrijven. Zo waren hagelslag, aspirine en frikandel ooit beschermde merken.

Breng je merk(bescherming) naar een hoger niveau

• Lees de artikelen over merken
• Volg alle masterclasses over merken op Lawflix
• Bespreek je merkstrategie tijdens een dubbele Oploskoffie

Over Charlotte

Ik ben erkend merkengemachtigde. Dat betekent dat je erop kunt vertrouwen dat ik een merk goed voor je in kan schrijven je kan adviseren bij inbreuken.

Hier heb ik een specialistische opleiding voor gevolgd en om het keurmerk te behouden moet ik elk jaar opleidingspunten behalen.

Met een merk kun je jouw dienst, product of bedrijfsnaam beschermen in het gebied waarin je het gaat gebruiken.

1. Rechtbank ‘s-Gravenhage 22 augustus 2012, zaaknr. 403216 / HA ZA 11-2417 r.o. 3.60 Prescan b.v. tegen Privatescan b.v.