Mag Flickr Creative Commons foto’s verkopen?

Mag Flickr de foto’s verkopen?

Ondanks dat Flickr er zelf nog niets over naar buiten heeft gebracht, gaan de geruchten wel dat Flickr producten van foto’s gaat verkopen. Print producten. Canvas, kaarten, dat soort zaken. Maar mogen ze dat eigenlijk wel?
Wanneer je kiest voor een creative commons licentie kun je onder meer kiezen voor de bouwsteen ‘niet commercieel’. Uiteraard mogen de foto’s met een ‘niet commercieel’ licentie, niet commercieel gebruikt worden. Alle andere licenties mogen dus wel commercieel gebruikt worden. Uiteraard valt het verkopen van prints onder commercieel gebruik. Flickr mag dat dus doen met foto’s die daar een geschikte licentie voor hebben. Mits met naamsvermelding. Dat hoeft Flickr ook helemaal niet aan te kondigen. De foto’s zijn onder een licentie beschikbaar gesteld waaronder de foto’s commercieel gebruikt mogen worden. Geen vuiltje aan de lucht.

Flickr verkoopt foto’s op canvas voor $49,-

Volgens Amateur Photographer worden de foto’s ‘op museumkwaliteit’ canvas verkocht voor maximaal $49 per stuk, wanneer fotografen het werk met een CC BY of CC BY-SA licentie op Flickr hebben gezet. Hier zien fotografen helemaal niets van terug. Sommige fotografen worden uitgenodigd voor Flickr Marketplace. Fotografen die daar aan mee mogen doen krijgen 51% van de opbrengst van de verkochte werken.
Wil een fotograaf niet dat zijn werk verkocht wordt? Volgens Yahoo/Flickr is daar een simpele oplossing voor: de creative commons licentie van je foto’s wijzigen. Flickr accepteert dat kennelijk als oplossing, maar is dat werkelijk, juridisch, mogelijk?

Wat kun je er tegen doen

Weinig. Je mag de licentie namelijk niet intrekken, wanneer er aan alle voorwaarden van de licentie voldaan wordt. Flickr houdt vast bij welke foto’s welke licentie hadden. Ze maken dan gewoon gebruik van de licentie die het werk eerst had. Als je eenmaal voor een bepaalde licentie gekozen hebt, moet je het daar bij laten. Intrekken heeft weinig effect, wanneer je creative commons licenties gebruikt. De enige mogelijkheid is dus om die foto’s maar van Flickr af te halen, in de hoop dat ze alleen gebruik maken van hun eigen, actuele database en de foto’s niet nog ergens anders op het internet gaan zoeken.

Welke licentie mag Flickr niet gebruiken?

Foto’s met licenties CC BY-NC, CC BY-NC-ND of CC BY-NC-SA mogen door Flickr, of enig ander persoon of bedrijf, niet commercieel gebruikt worden. Daar staat het deel NC voor. NC = Non Commercial, Niet Commercieel. Foto’s met een van deze drie licenties mogen dus alleen gebruikt worden op een niet-commerciële manier.

Wanneer gebruik je een werk ‘niet commercieel’

In dit geval gaat het er vooral om hoe niet commercieel volgens creative commons gezien wordt. In de licentie zelf staat niet meer dan ‘niet voor commerciële doeleinden’. Dat brengt ons helaas niet veel verder. De Nederlandse site van Creative Commons legt uit dat er sprake is van commercieel gebruik wanneer “het gebruik van het werk in de eerste plaats gericht is op een zakelijk of persoonlijk financieel gewin”. Maar of dit ziet op (enkel) direct financieel gewin of ook op indirect financieel gewin, is niet duidelijk. Aan een blog verdien ik bijvoorbeeld niet direct geld. Ik hoop echter wel via blogs opdrachten binnen te halen, waar ik wel betaald voor krijg. Is een blogpost dan commercieel?
Creative Commons Nederland laat dat graag licentiegever en gebruiker onderlink uitvechten, maar dat gaat voorbij aan het idee van Creative Commons dat juist vooraf duidelijk is welke toestemming er wordt gegeven. Contact en nadere uitleg of toestemming zou dus juist niet nodig moeten zijn. Daarom wordt ook wel gezegd dat er sprake is van commercieel gebruik, wanneer er sprake is van een winstoogmerk. Dat zou betekenen dat alle creative commons beelden en teksten die gebruikt worden voor content marketing, als commercieel gebruik gezien moeten worden.
In 2009 is er een studie gedaan naar commercieel gebruik, onder met name Amerikaanse Flickr gebruikers. Daar kwam onder meer het volgende uit:
“More than a three-quarter majority of both groups agrees that it is “definitely” a commercial use if money is made from the use of a work in some way, including directly from the sale of a copy of a work, or from online advertising around or in connection with the work, where the user makes money from the ads. Further, 6 in 10 of all respondents evaluate uses in connection with online advertising as “definitely” commercial, even if only enough money would be made to cover the cost of website hosting. More than 6 in 10 creators and users also consider use by a not-for-profit organization “definitely” commercial.”
Of de gebruiker zelf een bedrijf is of een commercieel oogmerk heeft doet er dus niet toe. Ook gebruik door particulieren met enkel wat Google Ads, wordt gezien als commercieel gebruik.

Ook geen geld verdienen aan de licenties

Wat overigens nooit meer mag, is geld verdienen aan de licenties op zich. Je mag namelijk de licentie niet meer beperken dan zoals die beschikbaar is gesteld. Creative Commons licenties en werken met deze licenties zijn altijd gratis. Alsnog voor zo’n werk geld vragen, met diezelfde licentie, is dus een beperking. Terwijl je in de basis wel mag sublicentieren: je mag de foto downloaden en aan anderen ter beschikking stellen, zolang je daarbij maar voldoet aan alle licentievoorwaarden, zoals naamsvermelding en link naar de bron. Handig voor bijvoorbeeld webdesigners, want bij een stockbureau krijg je vaak niet een licentie die voldoende is om de foto’s te mogen licentieren aan de opdrachtgever.

Update: op 18 december heeft Flickr aangekondigd de foto’s toch niet als wall art te zullen verkopen.

Lees ook:
– 30+ bronnen voor creative commons foto’s
– Wat is nu commercieel gebruik?
– Een foto gebruiken? Vertrouw maar niet op Google

Lees er ook over bij Amateur Photographer / Wall Street Journal €