Je tweets in de trein en in dagblad Metro, mag dat wel?
Zo vaak reis ik niet met de trein, maar als ik het doe en er is iets waar ik over wil tweeten, zet ik daar altijd #treinleven bij. Dan is het maar weer duidelijk dat het in de trein gebeurd is en je kunt via die hashtag meeleven met andere treinreizigers. Superleuk! Dat vindt de NS zelf dus ook, wanneer het positieve tweets zijn. Net als dagblad Metro. Ze volgen de hashtag op de voet en publiceren de leukste tweets in de trein en in de krant. Zonder toestemming.
#treinleven gaat over de NS
De tweets met #treinleven gaan vooral over treinreizen met de NS. Er zijn wel wat meer aanbieders van treinreizen, maar niet veel en altijd lokaal. Daar komen de tweets niet zozeer vandaan.
Toch is de hashtag niet van de NS. De hashtags is van alle twitteraars die het gebruiken om te vertellen wat ze doen, zien of meemaken terwijl ze in de trein zitten. Of om te klagen over de NS. Dat ook.
Dat de tweets meestal over de NS gaan, wil nog niet zeggen dat de NS die tweets ook mag gebruiken, buiten twitter. Retweeten binnen Twitter mag natuurlijk wel, want daar bestaat de retweetknop voor.
Lees ook: Van wie is een hashtag?
LawStories in je mailbox?
Rust er auteursrecht op een tweet?
Je hebt pas auteursrecht op een tekst, afbeelding, muziek of iets anders, wanneer dat voldoende creatief is. Die drempel is heel laag, maar alles wat te banaal en triviaal is, is in elk geval uitgezonderd. Een zeer korte tweet met alleen een eenvoudige zin, daar zal geen auteursrecht op rusten.
Een tweet met een afbeelding zal al snel wel een auteursrechtelijk werk zijn, omdat op de afbeelding al snel auteursrecht zal rusten. Auteursrecht voor de tekst krijg je er dan gratis bij.
Nu tweets 280 tekens lang kunnen zijn, is de kans groter dat er op een tweet auteursrecht kan rusten.
Lees ook: Rust er auteursrecht op tweets?
Een hashtag is nog geen toestemming
Dat de hashtag veel wordt gebruikt bij tweets over de NS, betekent nog niet dat de NS wat met die tweets mag doen, zonder toestemming. Het gebruik van de hashtag zelf is namelijk nog geen toestemming. Als je de tweets met die hashtag ziet, zie je vooral verhalen. Gesprekken misschien zelfs. Hoe kun je nou weten dat als je die hashtag gebruikt, dat je dan toestemming zou geven om die tweet te hergebruiken?
Hoe zou dat dan zijn als je niet in een NS trein zit, maar in een trein van een andere aanbieder? Zou de NS die tweet dan ook mogen gebruiken?
Bovendien drukt dagblad Metro die tweets ook af. Heeft Metro dan ook die toestemming door het gebruik van die hashtag? Hoe zou je dat dan moeten weten. Misschien zou je aan de een wel toestemming willen geven, maar aan de ander niet. Hoe moet je dat dan doen?
Omdat een hashtag van niemand is kan het ook geen tool zijn om er toestemming mee te vragen. En zelfs al zou je een heel specifieke hashtag hebben, hoe moeten mensen dan weten welke voorwaarden er aan dat gebruik zitten?
Lees ook: Hoe werkt het? UGC met hashtags.
Inbreuk op auteursrecht
Het gebruik van die hashtag is dus nog geen toestemming voor de NS of de Metro om die tweets te mogen publiceren. Die toestemming hebben ze wel nodig. Zelfs als de twitternaam erbij staat, wat de NS en de Metro wel doen. Die naamsvermelding is niet genoeg.
Het auteursrecht geeft namelijk het uitsluitend recht om het werk, de tweet dus, openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens beperkingen bij wet gesteld.
Door de tweet in een NS trein op een scherm te tonen, doet de NS twee dingen: eerst downloaden ze de tweet om die in de trein op het scherm te kunnen vertonen. Dat is een verveelvoudiging. Bovendien ziet het er vaak een beetje anders uit dan de tweet zelf. Die wijziging is ook een verveelvoudiging.
Bovendien staat het nu niet meer openbaar online, op twitter, maar is het te zien in de trein. Treinreizigers zijn niet hetzelfde publiek. Daardoor is het een nieuwe openbaarmaking.
Hierdoor is het een inbreuk op het auteursrecht.
Die inbreuk kan alleen voorkomen worden door toestemming te vragen of door gebruik te maken van een uitzondering uit de wet.
Je moet zelf de slingers ophangen
Als je Tweets van anderen wil kunnen gebruiken, moet je daar zelf wat voor doen! Je moet je eigen feestje maken en zelf de slingers ophangen.
Een man heeft slingers en lampjes opgehangen in de trein, omdat z'n vrouw jarig is.
Ik word zo blij van dit soort mensen.@NS_online #Trein #TreinLeven #OpenbaarVervoer pic.twitter.com/tS1rd7NKU8
— Narita Derks (@naritaderks) November 28, 2018
Ik maak hier bijvoorbeeld gebruik van embedden. Dat is geen verveelvoudiging, want de content blijft op de servers van Twitter staan, in dit geval. Het is ook geen nieuwe openbaarmaking, omdat volgens het Hof van Justitie iedereen met een internetverbinding als één publiek gezien moet worden, als het gaat om content die openbaar, dus zonder inlog of andere drempels, beschikbaar is.
Toestemming vragen kan natuurlijk eenvoudig door een DM te sturen.
De NS laat die tweets niet eeuwig op die schermen zien. Ze kunnen bovendien een voorbeeld meesturen van hoe het eruit komt te zien en vertellen hoe lang het op die schermen zal draaien.
Metro kan precies datzelfde doen. Juist bij die toestemming voor eenmalig gebruik, zonder gekke toevoegingen of wijzigingen, is niet zo moeilijk.
In sommige gevallen kan het citaatrecht nog uitkomst bieden. Als de tweet niet op zichzelf wordt ingezet, maar bijvoorbeeld om een bepaald voorval te bespreken, dan kunnen de tweets daar als citaat aan bijdragen. Dat kan ook een citaat met foto zijn.
Metro zal daar bijvoorbeeld meer ruimte voor hebben of kunnen maken, dan de NS op het scherm, maar voor beide is het mogelijk. Belangrijk is dat de tweet niet meer op zichzelf staat.
Lees ook: Werk van een ander gebruiken? Zó vraag je om toestemming.
Meer weten over auteursrecht? Volg de Cursus Praktisch Auteursrecht
