How To: Zelf een boek schrijven en uitgeven

Ontwerp en opmaak

Aan het ontwerpen van de omslag van het boek en de opmaak van het boek waag ik me niet. Natuurlijk heb ik wel tussenkopjes toegevoegd en wil ik dat sommige zaken wat meer uitgelicht worden bijvoorbeeld. Daarvoor is echter niet nodig dat ik zelf de opmaak doe. Daar heb ik gewoon een professional voor ingeschakeld. Met professionals kun je gelukkig goed overleggen! (Als dat niet kan, is het naar mijn idee geen professional). Dus ik heb aangegeven wat mijn bedoeling is, heb afspraken gemaakt over hoe ik in mijn word-bestand alvast wat opmaak-instructies kan doorgeven en zorg dat informatie van de drukker naar de DTP’er gaat of dat zij onderling kunnen overleggen over de drukbestanden.
Mijn boeken zijn opgemaakt door Tangram Studio, voor de aagjes onder jullie.

ISBN-nummer

Een ISBN-nummer is niet verplicht, maar wel verdomd handig! Het is namelijk het unieke nummer voor je boek. Boekhandels gebruiken het nummer bijvoorbeeld om het te kunnen bestellen en om het in hun eigen administratie op te nemen. Door het nummer is ook voor kopers duidelijk welk boek ze kopen. Vooral met studieboeken, die elke paar jaar wel een update krijgen, is dit erg handig. Heb je het juiste ISBN-nummer, dan weet je ook dat je het juiste boek te pakken hebt en niet per ongeluk een oude druk koopt.

ISBN is een service van CB. Daar hoort ook meteen een Titelbank bij, waar je aan kunt geven wat de titel is van het boek, wie de auteur is en dat soort zaken. Deze informatie is dan meteen voor boekhandels beschikbaar. Een ISBN nummer vraag je aan bij CB. Elke uitgever heeft een zogenaamde prefix nodig, die je eenmalig moet betalen. Dit kost op dit moment €53,45. Vervolgens vraag je voor een specifiek boek een ISBN aan voor €9,39.
Geef je niet zelf je boek uit, maar doe je dit via een uitgeverscollectief, dan hebben zij soms de prefix al geregeld en betaal je zelf alleen nog voor je unieke ISBN.

Zet het ISBN-nummer voorin het boek, in het colofon en plaats het ook achterop het boek. Maak zelf een streepjescode van het ISBN-nummer, daarmee maak je het de boekhandels zo gemakkelijk mogelijk. Hoe leuker boekverkopers jou en je boek vinden, hoe groter de kans dat ze ook een beetje hun best zullen doen om het te verkopen, tenslotte. Er zijn talloze websites waar je gratis een barcode kunt laten maken, nadat je het nummer hebt ingevoerd.

NUR-code

Ook een NUR-code is niet verplicht, maar is wel handig. Zie het als een soort SEO-tool, maar dan voor je boek. Met de NUR-code geef je zelf aan in welke categorie jij vindt dat het boek valt. De volledige lijst met NUR-codes kun je terugvinden op de site van ISBN. Het meest gebruikelijk is om één, tot maximaal drie NUR-codes voor je boek te gebruiken.

De NUR-code geef je ook al aan in de Titelbank van ISBN en laat je voorin je boek printen, waar je ook het ISBN-nummer laat afdrukken.

Boek laten drukken

Een boek laten drukken kan prijzig zijn. Hoe duur het is hangt van vele factoren af, zoals het gebruikte papier, de gewenste omslag, of het zwart-wit druk kan zijn of dat er ook gekleurde pagina’s tussen zitten en hoeveel kleur dan. Ook het aantal pagina’s en de afmeting maken natuurlijk uit. Daarnaast speelt nog mee of je het on-demand (dus vaak per stuk of zeer kleine oplagen) of juist in grotere hoeveelheden laat drukken.

On-demand laten drukken bespaart je de kosten van het hebben van voorraad. Je boek wordt in dat geval ook geprint en niet gedrukt. De kosten per boek liggen dan hoger en de koper moet vaak een dag langer wachten op de levering. Er zijn verschillende aanbieders die kunnen zorgen voor on-demand printen van een boek. Ben je aangesloten bij CB, dan kan het ook via hen, zodat op deze manier alsnog boekhandels bevoorraad kunnen worden. Zelfs bol.com biedt hiervoor een eigen service aan.

Laat je boeken liever in bulk drukken, vraag dan vooral bij verschillende drukkers een offerte op. Er bestaan veel gespecialiseerde drukkers die zich veel bezighouden met het drukken van verschillende soorten boeken. Met hen samenwerken is daarom meestal goedkoper dan je boek laten drukken bij een partij waar je normaal gesproken je reclamedrukwerk laat doen.
Er zijn natuurlijk boekdrukkers in Nederland, maar je kunt ook in het buitenland laten drukken, zoals in China of de Balkan. Je kunt zelf direct met hen contact opnemen of werken met een Nederlandse tussenpersoon die dit voor jou regelt. Van dat laatste is het voordeel dat je meestal een overeenkomst hebt met de Nederlandse partij en die partij verder aansprakelijk is voor de afspraken met de drukker. Nadeel is natuurlijk dat het vervoer wat langer kan duren en je dus langer moet wachten voor je de boeken in huis hebt dan wanneer je het in Nederland laat drukken. De prijzen liggen in het buitenland wel vaak (veel) lager.

Mijn allereerste boek heb ik in Nederland laten drukken. Het tweede en derde boek heb ik in het buitenland laten drukken, maar via een contact in Nederland.

Aanmelden bij Commissariaat voor de Media

In Nederland geldt de Wet op de vaste boekenprijs (Wvbp). Daarover later meer. Daarin staat echter ook dat de prijzen van boeken gemeld moeten worden bij het Commissariaat voor de Media. Elke uitgever heeft een account nodig bij het Commissariaat en kan vervolgens met een formulier de prijs opgeven.

Het moeten melden van de prijs, dus ook als er een tijdelijke actieprijs is, is bij veel mensen onbekend. Van grote uitgevers wordt verwacht dat ze dit weten. Er wordt echter verder nauwelijks geïnformeerd over deze verplichting. Ik verwacht daarom dat veel mensen die zelf hun boek(en) uitgeven, deze stap overslaan. Ik heb echter niet het idee dat daar actief op gehandhaafd wordt. Eigenlijk moeten prijzen vooraf gemeld worden bij het Commissariaat, maar als je dit vergeten bent kun je het beter alsnog achteraf melden dan helemaal niet.

Wet op de Vaste Boekenprijs

In Nederland bestaat de Wet op de vaste boekenprijs. Deze geldt voor alle papieren boeken. Niet voor e-books. België kent een enigszins vergelijkbare regeling. Een regeling als deze is tamelijk uniek, omdat het eigenlijk de mededinging beperkt. Een boekhandel mag namelijk niet zelf bepalen voor welk bedrag ze een boek verkopen en verkapte kortingen mogen ook al niet.

De basis van de Wet op de vaste boekenprijs is dat boeken voor een bepaald bedrag op de markt worden gebracht en deze niet tegen een ander bedrag verkocht mogen worden. Deze prijs moet dus ook bij het Commissariaat gemeld worden. Een regel zou een regel natuurlijk niet zijn, als er geen uitzondering op zou bestaan. Onder bepaalde voorwaarden is bijvoorbeeld een tijdelijke actieprijs toegestaan. Deze prijzen gelden voor de ‘eindafnemer’. Dat is de persoon die het boek in de boekhandel koopt.

Eindafnemerskorting

Aan een eindafnemer, aan een consument, mag onder bepaalde omstandigheden ook korting verleend worden. De belangrijkste regel is als volgt:

• max 5% korting bij een minimale afname van 10 boeken
• max 10% korting bij een minimale afname van 30 boeken
• bij een minimale afname van 100 boeken mag er een willekeurige korting worden toegepast

Boete voor Christine le Duc

Dat de Wet op de vaste boekenprijs geen dode letter is, blijkt wel uit de boete die winkel Christine le Duc kreeg voor het verkopen van de Vijftig Tinten Trilogie. De winkel moest een boete van €15.000,- betalen, omdat ze de trilogie aanbood met daarbij een setje handboeien ter waarde van €9,99. Deze pakketprijs lag maar €0.09 hoger dan de verkoopprijs van de trilogie.

Boekhandelskorting

Aan de boekhandel mag uiteraard wel korting verleend worden. Deze ligt meestal tussen 35 en 49%, mede afhankelijk van de boekhandel en het soort boek.
Als je zelf je boek uitgeeft en besluit een zogenaamde compactaansluiting bij CB te nemen, dan is voor een gewoon boek de korting standaard 42%. Veel boekhandels vragen echter een korting van 45% of van 47%. Daarover kun je aparte afspraken maken. Die afspraken moeten bij CB ook in het systeem verwerkt worden en dat kost de uitgever geld (€25,-). Het is dus pas interessant om met een boekhandel samen te werken en ze die korting te geven, als ze voldoende van jouw boeken afnemen en verkopen.

Bol.com, een geval apart

Bol.com spant de kroon. Zij willen de hoogste korting en laten uitgevers een wurgcontract tekenen. Bol.com is een van de grootste boekverkopers en hebben in die zin een bepaalde machtspositie. Is je boek niet bij Bol.com te koop, dan is de kans groot dat je minder van je boek zult verkopen.

Toch koos ik ervoor het wurgcontract niet te tekenen. Ik ben gekke Henkie niet. Wil je meer lezen over dat wurgcontract? Das Mag kreeg er ook mee te maken en schreef er een blogpost over. Bol.com vond mij trouwens niet zo lief dat ik het niet wilde tekenen. Ze mailden boos dat ze dan mijn boek niet meer zouden verkopen. Tsja, vond ik best. Moet je doen. Dat antwoord hadden ze tot dan toe nog nooit gehoord. Uitgevers zijn zo bang om omzet te verliezen, dat ze het wurgcontract met de hoge kortingen gewoon tekenen. Alleen van Das Mag weet ik dat zij dat later ook niet gedaan hebben.

Waarom ik niet tekende heeft twee redenen: andere boekhandels verkopen via bol.com en boden op die manier het boek te koop aan. Ik ben zelf bij bol.com een zakelijke verkoper, waardoor de bestellingen dan bij mij binnenkwamen. Daarvoor moest ik 15% afdragen aan bol.com en heb ik zelf natuurlijk alle verzendkosten (enveloppe, adressticker, porto, arbeidstijd), maar dat had ik ervoor over. Bol.com haalde inderdaad mijn boek twee weken later van hun website af, waardoor de verkoop aan andere boekhandels en verkoop via bol.com naar ons toe plotseling steeg.
Mijn twee andere boeken hebben ze overigens zonder morren gewoon weer in hun collectie opgenomen.

Boeken verkopen

Bij het verkopen van boeken komt nog een hoop kijken. Alleen het bestaan van het boek is natuurlijk niet genoeg. Het boek moet ergens verkocht worden én mensen moeten weten dat je boek te koop is
Je kunt de boeken natuurlijk zelf verkopen via je eigen website (als dat een webwinkelvorm wordt, wat wel zo praktisch is, zorg dan dat je website daar ook juridisch op ingericht is).

Boek beschikbaar voor boekhandels via CB

Daarnaast kun je ervoor zorgen dat boekhandels je boeken gaan verkopen. De meeste boekhandels willen je boek alleen verkopen als het bij CB te bestellen is. Als je zelf uitgever bent kun je ervoor kiezen om een CB Compact aansluiting te nemen, waardoor je met enige beperkingen gebruik kunt maken van de CB dienstverlening. Er mogen dan maximaal 100 boeken bij CB op voorraad liggen. Dat mogen overigens zoveel titels zijn als je wil.

Een andere mogelijkheid is om je samen met andere uitgevers te verenigen en een gewone aansluiting te nemen. Dan deel je de grootste kostenpost en kun je wellicht wat kosten besparen en toch gebruik maken van alle mogelijkheden die CB biedt. Er bestaan al wat dienstverleners hiervoor, zoals De Vrije Uitgevers.

Verkopen in Concept Stores

Voor welke doelgroep is jouw boek geschreven? Wellicht zijn er andere (web)winkels die niet via CB inkopen, maar die best graag jouw boek zouden willen kopen. Heb je een boek geschreven over Bullet Journaling, dan zou een webshop die notitieboeken en andere bullet journaling producten verkoopt, wellicht ook jouw boek willen verkopen. Tegenwoordig zijn er veel Concept Stores die verschillende producten verkopen. Kijk eens wat het aanbod is en of zij ook jouw boek willen verkopen. Soms kopen ze dan niet je producten in, maar mag het wel ‘in consignatie’ liggen. Je krijgt dan pas betaald als het boek werkelijk verkocht is. Maak daarover wel goede afspraken, zoals het risico van diefstal van een product of dat het door al het aanraken onverkoopbaar wordt. Soms moet je zelfs betalen om ruimte in een winkel te huren. Let dan wel op dat jouw boek echt binnen het concept past. De eigenaar van de winkel kijkt daar misschien minder kritisch naar, omdat de inkomsten uit de verhuur van de ruimte wordt gehaald en niet of in mindere mate uit de verkoop van de producten.

Zelf je boek verkopen via Bol.com

Als je boek bij CB ligt is de kans groot dat Bol.com hem ook in de collectie opneemt. Krijg je het wurgcontract dat je niet wil tekenen en gooien ze je eruit, is er nog geen man overboord. Je kunt het boek ook zelf via Bol.com verkopen, door een zakelijke verkoper te worden. Je draagt dan 15% commissie af aan bol.com en bent verplicht om de voorwaarden van bol.com te hanteren, zoals het aanbieden van een kosteloze retourzending.

Je moet dan zelf zorgen voor de verzending van het boek. Houd daar dus rekening mee wanneer je bij bol.com aangeeft hoe snel een boek bij een koper in huis is. Daar wil je immers geen negatieve recensies over ontvangen.

Marketing

Om ervoor te zorgen dat mensen weten dat jouw boek bestaat en om ervoor te zorgen dat boekhandels jouw boek inkopen, zul je toch ook wat marketing moeten bedrijven. Dat kan op vele verschillende manieren.

CB en boekhandels

Zo is het via CB mogelijk om flyers mee te laten sturen, zodat boekhandels weten dat jouw boek te koop is en waar het eigenlijk over gaat etc.
Daarnaast kun je natuurlijk zelf boekhandels aan gaan schrijven. Vooral goed als er voor jouw branche een gespecialiseerde boekhandel bestaat. Als je boek enigszins regiogebonden is, zijn boekhandels in die regio misschien ook heel geïnteresseerd.

Recensie-exemplaren

Daarnaast zou je erover kunnen denken om enkele boeken als recensie-exemplaar beschikbaar te stellen aan journalisten, websites en bloggers waar jouw doelgroep veel komt. Zo’n recensie kan de verkoop stimuleren. Schrijf deze websites en personen vooral aan. Ze weten immers nog niet dat jouw boek bestaat, dus komen er niet zelf om vragen. Hoe populairder de website, hoe groter de kans dat ze vaker recensie-exemplaren aangeboden krijgen. Zorg daarom ook dat je duidelijk maakt waarom ze vooral jouw boek moeten recenseren. Houd er bovendien rekening mee dat je soms wel een boek opstuurt en iemand wel een recensie belooft, maar deze er toch nooit komt. Natuurlijk mag je er na een tijdje alsnog om vragen, maar drammen helpt vaak niet.

Social Media

Je kunt zelf natuurlijk al veel doen via social media. Zorg voor mooie afbeeldingen van je boek! Zie je dat anderen over jouw boek iets geschreven hebben? Deel een link naar die pagina op je eigen social media kanalen. Heeft iemand een mooie foto van je boek gemaakt en op Instagram gedeeld? Vraag of je die foto ook op je eigen Instagram en Facebook mag delen (met naamsvermelding en/of link naar het profiel van die persoon).

(Gast)Bloggen

Verder is het natuurlijk altijd goed om te bloggen! Niet zozeer over het boek zelf, maar over het onderwerp waar ook het boek over gaat. Je kunt vervolgens verwijzen naar je boek voor nog meer informatie. Op diezelfde manier kun je ook gastblogs schrijven. Zorg er altijd voor dat de blogs zelf al voldoende waardevol zijn. Niemand zit op een verkooppraatje te wachten.

Nog veeeeel meer marketing

Tsja, over marketing had ik wel een aparte blogpost kunnen schrijven. Maar ik zou zeggen: Google eens. Er zijn al massa’s blogposts geschreven door anderen met veel ideeën over boekmarketing. Van heel eenvoudig tot heel ingewikkeld. Bovendien zijn er ook mensen die je kunnen helpen met deze marketing, zodat je niet alles zelf hoeft te doen. Vooral fijn bij het schrijven en versturen van persberichten bijvoorbeeld. Dat is namelijk echt een vak apart.