Downloaden uit illegale bron is illegaal
‘Ja, natuurlijk is dat illegaal. Heb ik daar nou een jurist voor nodig?’ zei iemand op Twitter. Tegelijkertijd zijn anderen boos. Downloaden voor eigen gebruik is toegestaan, dus wat maakt het dan uit waar het vandaankomt? Als je het vanuit andere bron toch al had mogen downloaden, waarom dan niet uit deze bron? Nou, bijvoorbeeld omdat er behalve die illegale bron wel helemaal geen andere bron is om uit te downloaden. De morele discussie terzijde, bespreek ik graag de huidige auteursrechtelijke situatie. Hooe zit dat in elkaar en wat kunnen of moeten we daarmee?
Auteursrecht
De basis is uiteraard het auteursrecht. Het auteursrecht geeft de maker van een werk het uitsluitende, ofwel exclusieve recht om een werk te mogen verveelvoudigen of openbaar te maken. Een download of kopie zijn verveelvoudigingen. In de basis heb je toestemming nodig van de maker voor een dergelijke download of kopie. Tenzij de wet voor een uitzondering heeft gezorgd, waardoor de toestemming niet nodig is.
LawStories in je mailbox?
Thuiskopie
De thuiskopie is zo’n uitzondering. Verveelvoudigen mag ‘mits het reproduceren geschiedt zonder direct of indirect commercieel oogmerk en uitsluitend dient tot eigen oefening, studie of gebruik van de natuurlijke persoon die de reproductie vervaardigt’. Je moet het verveelvoudigen op een voorwerp, om het werk weer te kunnen geven. Zo’n voorwerp was vroeger bijvoorbeeld een cassettebandje of VHS band. Nu een CD, USB stick of bijvoorbeeld een tablet of MP3-speler.
Eigenlijk niet eens bedoelt voor ons privévermaak, maar goed, dat accepteren we wel. Downloaden is een verveelvoudiging en is dus onder deze uitzondering in veel gevallen toegestaan. Wat niet mag is het openbaarmaken. Zo ver gaat de uitzondering niet. Daarom is uploaden ook niet toegestaan. Of p2p filesharing ook openbaarmaken is, wil nog wel eens onderwerp van discussie zijn.
Billijke Vergoeding
In ruil voor de thuiskopie, waarvoor je dus geen toestemming nodig hebt en ook geen gebruikelijke licentievergoeding hoeft te betalen, moet er wel een billijke vergoeding betaald worden. Dit dient ter vergoeding van de schade die makers (auteursrechthebbenden) leiden, omdat ze hiervoor geen licentievergoeding kunnen vragen. Die billijke vergoeding betalen we, volgens de wet, via de voorwerpen waar we de kopie op plaatsen. Daarom zit er op bepaalde producten een thuiskopieheffing. Of we het nu voor thuiskopieën gebruiken of niet. Nu deze voorwerpen steeds multifunctioneler worden, ontstaat ook een discussie over deze heffing. Is die in alle gevallen nog wel zo terecht? Maar daar gaat deze blog niet over. Al heeft het wel met onderhavige rechtszaak te maken. Importeurs en fabrikanten, die de thuiskopievergoeding uiteindelijk moeten betalen, betoogden namelijk dat er voor de hoogte van de vergoeding geen rekening gehouden moest worden met thuiskopieën uit illegale of ongeoorloofde bron.
Downloaden uit illegale bron
Ofwel kopiëren of verveelvoudigen uit ongeoorloofde bron, valt dit onder de thuiskopieregeling? Zowel de Europese richtlijn als de Nederlandse Auteurswet zijn neutraal opgesteld. Daarmee bedoel ik dat uit die regelingen niets blijkt over bepaalde bronnen en of die bronnen de thuiskopieregeling kunnen beperken. Er werden daarom vragen gesteld aan het Hof van Justitie in Luxemburg om deze regels uit te leggen.
Er spelen twee problemen: als downloaden uit illegale bron is toegestaan, levert dit ook een billijke vergoeding voor de makers op, maar daarmee legaliseren we dus downloaden uit illegale bron. Zou downloaden uit illegale bron niet onder de thuiskopieregeling vallen, kunnen we dat downloaden aanpakken, maar krijgen tegelijkertijd de makers geen billijke vergoeding voor deze kopieën. En handhaven is lastig.
De aanbeveling is nu om downloads uit ongeoorloofde bron als illegaal aan te merken. De regeling en de daarmee gepaard gaande vergoedingen zijn bedoeld om misgelopen inkomsten, vanwege deze legale regeling, te compenseren. Niet om zaken die toch al niet mochten en waar men zelf al voor moest handhaven, alsnog te compenseren. Downloaden uit illegale bron is dus illegaal en valt niet onder de uitzondering van de thuiskopie.
Illegale Bron
Nu we weten dat we uit illegale bron niet (meer) mogen downloaden, willen we natuurlijk ook weten wat dan een illegale bron is. Ik wel tenminste.
Een illegale bron is in elk geval een bron waarvan je weet dat de content daar alleen maar op terecht gekomen kan zijn door inbreuk te maken op auteursrecht. Openbaar maken en verveelvoudigen zonder toestemming mag niet. Digitaal is er eigenlijk altijd sprake van verveelvoudigen. Als je iemand een bestand toestuurt heb je zelf tenslotte ook dat bestand nog. Terwijl bij het opsturen van een fysiek product, jijzelf dat product niet meer hebt. Kortom: uploaden is een verveelvoudiging. Bij p2p filesharing is er ook sprake van uploaden en dus verveelvoudigen. Downloaden daar vandaan mag daarom niet. Alle sites waarvan je weet dat de content daar zonder toestemming terecht is gekomen is een illegale bron. Een DVD bij de videotheek huren (bestaan ze nog) en daar een kopie van maken, zou wel onder de thuiskopieregeling vallen.
Lees ook:
– Arrest HvJEU: Downloaden uit illegale bron verboden?
– Auteursrecht: citaat
– Pinterest een auteursrechtelijk probleem?
Volg de Workshop Auteursrecht om nog meer kennis over auteursrecht op te doen.
photo credit: johntrainor via photopin cc
