Boer zoekt DWDD
Boer Zoekt Vrouw (BZV) en De Wereld Draait Door (DWDD) zijn beide altijd goed voor een vermakelijk gesprek bij de (virtuele) koffieautomaat. DWDD vindt Boer Zoekt Vrouw ook wel vermakelijk en becommentarieerd daarom regelmatig de maandag na de uitzending een aantal fragmenten uit Boer Zoekt Vrouw. De meeste kijkers van DWDD kunnen dat zeer waarderen. De KRO en makers van het programma Boer Zoekt Vrouw kennelijk niet meer. Op 15 oktober daarom geen beelden uit Boer Zoekt Vrouw, maar een paar barbiepoppen waar de scènes mee nagespeeld werden. Voor Lucky TV werden de beelden uit BZV overigens wel nog gebruikt. Van buitenaf lijkt er in juridisch opzicht helemaal niets aan de hand, waarom dan toch de beelden niet gebruiken?
Citaat
Het citaat, het is hier al eens vaker aan bod gekomen, is een uitzondering op het auteursrecht. Het auteursrecht geeft de maker het recht het werk openbaar te maken en te verveelvoudigen en ook een ander te verbieden dat te doen. Onder voorwaarden is het citaat daar een uitzondering op.
Je mag citeren in een aankondiging, beoordeling, polemiek of wetenschappelijke verhandeling of voor een uiting met een vergelijkbaar doel. In DWDD bespreken ze bijna wekelijks het programma, aan de hand van enkele fragmenten.
Er moet dan wel aan een aantal voorwaarden voldaan worden.
– Het werk moet al openbaar zijn. Door de uitzending van de aflevering waren de beelden al openbaar gemaakt door de KRO.
– Er mag alleen op een redelijke wijze en een redelijke hoeveelheid geciteerd worden. De hele uitzending zou bijvoorbeeld te veel zijn. Enkele fragmenten zijn echter geen probleem. Die hoeveelheid wordt echter niet bepaald door een percentage.
– Naamsvermelding en bronvermelding zijn vereist. Dat kan op verschillende manieren. De Wereld Draait Door doet dat zowel in de aankondiging van de bespreking, als wel door ‘Boer zoekt vrouw, KRO’ in het beeld te plaatsen. Prima aan deze vereisten voldaan dus.
Onder de citaatexeptie mag DWDD gewoon Boer Zoekt Vrouw bespreken en enkele fragmenten uitzenden. Toch hebben ze dit afgelopen maandag niet meer gedaan.
LawStories in je mailbox?
Lucky TV
Waarom kon Lucky TV dan wel een fragment gebruiken? Lucky TV maakte een parodie op de fragmenten van boer Aad die graag saté op brood blijkt te eten.
De parodie of karikatuur is ook een uitzondering op het auteursrecht. De beelden mogen dan zonder toestemming gebruikt worden, zolang dit binnen alle redelijkheid gebeurt.
Ook hier zijn, zo van buitenaf gezien, geen juridische problemen. Toch werd dit wel uitgezonden en berichten ook de verschillende nieuwssites er niet over dat de KRO tegen deze parodie bezwaar zou hebben.
Contract
Wat zou kunnen is dat de VARA en de KRO over dit soort zaken samen afspraken hebben gemaakt. Dat kan vanalles zijn. Van dat ze elke keer toestemming aan elkaar moeten vragen voor het gebruik van beeld, via verbod bij ontevredenheid tot een afspraak dat ze alles in redelijkheid zullen gebruiken en elkaar niet zullen beledigen. De KRO heeft de uitzending van 8 oktober misschien wel als schadelijk voor het programma Boer Zoekt Vrouw ervaren. De KRO heeft het in reactie er in elk geval over dat onder meer aan DWDD geen toestemming was verleend de beelden te gebruiken en noemt DWDD een onbetrouwbare partner. Om te mogen citeren is echter geen toestemming of een afspraak nodig, maar uit de reactie van de KRO zou ik bijna willen opmaken dat er kennelijk wel afspraken zijn over het gebruik van elkaars beeld.
Misschien hebben ze wel helemaal geen overeenkomst, maar is er een stilzwijgende afspraak dat ze met respect met elkaar en de beelden omgaan. Dat zou in zoverre logisch zijn, dat DWDD daarom na een klacht van de KRO simpelweg het beeld niet meer heeft gebruikt. Het verklaart echter niet dat ze de beelden alsnog na hebben gespeeld door middel van poppetjes. Je zou tenslotte kunnen beredeneren dat dit poppenspel nog veel meer schade aanricht.
DWDD heeft overigens gereageerd en zet vraagtekens bij de bewering van de KRO dat er toestemming nodig zou zijn. Zij willen die juridische discussie in elk geval niet voeren en er graag samen met de KRO uit komen.
Praktisch
Het is altijd verstandig je doel in het achterhoofd te houden, wanneer je graag werk van een ander wilt gebruiken als citaat of voor een parodie.
Wil je de grens opzoeken of niet? Wil je een goede relatie behouden met de maker van het werk dat je wilt gebruiken?
Zorg in elk geval altijd dat je bovenstaande regels volgt. Dan is de kans groot dat je binnen de juridische kaders blijft en in elk geval op dat vlak geen problemen zult ervaren.
