Auteursrecht: H&M jat logo van Elfi Selfie
Wie wil er nou geen elfje zijn tijdens de kerstdagen? Dat moet H&M gedacht hebben toen ze de trui met het lichaam van een elf maakten, met daaronder ‘Elfie Selfie’. Je hoofd steekt uit de trui, dus ben je een elf. Alleen nog een selfie maken en je bent klaar. Maar wat wil nou het geval: er is ook een blog genaamd Elfi Selfie. Met een logo, gemaakt van precies hetzelfde lettertype. Heeft ze een poot om op te staan?
Boven het opschrift op de trui, onder het logo van Elfi Selfie
Update 16-12-2015: Bovenstaand is het lettertype Jenna Sue van website DaFont. Volgens font ontwerpster Anke, is dit een van de meest populaire fonts op DaFont.com. Het ziet er dus toch naar uit dat H&M geen inbreuk heeft willen maken op het logo van Elfi, maar dat ze simpelweg het populaire ‘Elfie Selfie’ in een populair font op de trui hebben geplaatst. In elk geval is dat een zeer aannemelijk scenario en zal het voor Elfi lastig worden om aan te tonen dat er inbreuk is gemaakt op haar logo, omdat juist de aanpassingen niet zijn overgenomen.
Auteursrecht
Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, om dat werk openbaar te maken of te verveelvoudigen, behoudens beperkingen bij wet gesteld. Er rust pas auteursrecht op een werk wanneer het een eigen en oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt. Het mag bijvoorbeeld niet afgeleid zijn van een bestaand werk. Maar een werk moet überhaupt creatief genoeg zijn om voor bescherming in aanmerking te komen. De drempel is wel vrij laag.
LawStories in je mailbox?
Waar moeten we op letten?
Allereerst moeten we weten of er op het logo van Elfi wel auteursrecht rust. Haar logo mag niet ontleend zijn aan dat van een ander. Haar logo moet voortgekomen zijn uit een creatieve schepping en het mag niet te banaal en triviaal zijn, waardoor een ander tegelijkertijd op hetzelfde idee had kunnen komen. Vervolgens is de vraag of H&M hun tekst inderdaad op dat van Elfi heeft gebaseerd en of dat ook aan te tonen is.
Een selfie van een elfie
Elfie selfie is een bestaand fenomeen. Het is een selfie van een elfie.
Er zijn zelfs elfie selfie kittens!
Van wie is Elfi(e) Selfie?
Het blog Elfi Selfie bestaat sinds 12 juni 2015. Nog niet zo heel lang. Haar logo stond wel al iets langer op de website. Zij heeft haar logo laten maken, op basis van een bestaand lettertype. Dat er gebruik gemaakt is van een bestaand lettertype maakt het lastig. Er rust vooral auteursrecht op het werk, omdat er aan het lettertype wat veranderd is, zoals de blauwe achtergrond en de aangepaste e. Omdat de aanpassingen relatief klein zijn, is de bescherming ook heel laag.
@CharlottesLaw @Fattofit___ Het is gebaseerd op een bestaande, maar die van mij is aangepast. Mijn E is bijvoorbeeld anders (1/2)
— Elfi Voorhuis (@ElfiVoorhuis) December 10, 2015
Maakt H&M inbreuk op het auteursrecht?
H&M is soms wel tot 1,5 jaar van te voren bezig met het ontwerpen van nieuwe kleding. Als H&M simpelweg gebruik heeft gemaakt van een bestaand lettertype en het veel bestaande ‘grapje’ Elfie Selfie heeft gebruikt, hebben ze geen inbreuk gemaakt op het auteursrecht van Elfi of haar ontwerper. Het is dan te banaal en triviaal. Bovendien bestaat de mogelijkheid dat H&M dit al eerder bedacht had dan Elfi haar blog was begonnen.
Als H&M wel pas later het ontwerp heeft gemaakt dan Elfi haar blog online is gegaan, zegt dit nog niet meteen dat H&M hun ontwerp heeft gebaseerd op dat van Elfi of dat Elfi door haar ontwerp een alleenrecht heeft gekregen op ‘Elfi Selfie’ in het lettertype dat als basis diende voor haar logo. Het is namelijk niet zo dat wanneer iemand een bestaand lettertype gebruikt om er een logo mee te maken en het woord dat ermee geschreven wordt ook heel standaard is, dat niemand anders dan meer dat woord met dat lettertype zou mogen schrijven.
Lijken de logo’s te veel op elkaar?
Er zijn wel wat verschillen te ontwaren, zoals de dikte van de letter, de blauwe achtergrond van Elfi en inderdaad het verschil in de e. Zowel de vorm van de e’s zijn anders en de laatste e is anders geplaatst ten opzichte van de i, dan H&M dat heeft gedaan. In die zin denk ik bij H&M ook beter te zien dat zij niets of nauwelijks iets aan het lettertype hebben veranderd, omdat ik daar geen verschil tussen de l’s en de e’s zie. Maar goed, ik ken het oorspronkelijke lettertype niet, dus echt goed beoordelen wat er veranderd zou kunnen zijn, lukt niet.
I stand corrected
Er zijn misschien iets meer verschillen te ontdekken dan ik in eersten instantie heb gezien. De vraag is dan nog: is het logo van H&M enkel gemaakt met het lettertype of ook aangepast? En: Heeft H&M hun ontwerp gebaseerd op dat van Elfi?
@CharlottesLaw breek in: de laatste 3 letters uit het logo lijken aangepast. De 'F' is anders en de laatste 'e' is gekanteld.
— Mirjam de Boer (@ideeenhoofd) December 15, 2015
@CharlottesLaw er zijn dus in het logo bewerkingen gedaan in het lettertype die je bij HM niet terugziet. ('f' en 'e' hetzelfde}….
— Mirjam de Boer (@ideeenhoofd) December 15, 2015
@CharlottesLaw als je op de trui van HM kijkt zie je dat de 'f' en de 'e' beide keren hetzelfde zijn. Dat lijkt mij het originele font.
— Mirjam de Boer (@ideeenhoofd) December 15, 2015
@CharlottesLaw je hebt tegenwoordig ook fonts waar bijv. 3 'e's in zitten, en die wisselen dan, waardoor het er meer handgeschreven uitziet.
— Mirjam de Boer (@ideeenhoofd) December 15, 2015
Niet het woord, maar het ontwerp
Elfi beseft zelf ook dat ‘Elfie Selfie’ niet al te origineel is en die woorden dus geen inbreuk maken. Het is haar om het ontwerp te doen. Ze vindt het té toevallig dat H&M hetzelfde lettertype heeft gebruikt. Maar als het werkelijk alleen het gebruik van een bestaand lettertype is, heeft Elfi geen poot om op te staan. Het is haar lettertype niet. Het is hooguit ‘slaafse nabootsing’. Onnodig iets (bijna) exact overnemen, zonder dat dat nodig was. H&M had natuurlijk prima een ander lettertype kunnen kiezen.
Verwarrende gesprekken
Toen Elfi erachter kwam dat H&M een tekst had gebruikt die erg op haar logo leek, is ze ze maar eens gaan bellen. Dat wil zeggen: ze is met de klantenservice gaan bellen. Probleem: zij hebben nooit met dit soort zaken te maken hen hebben dus ook geen flauw idee hoe ze dit op moeten lossen. Ze moet maar een mailtje sturen. Een begrijpelijke reactie, want een mail kan tenminste nog doorgestuurd worden. Dat werkt een stuk beter dan een telefoonnotitie. Ze krijgt echter steeds nul op het rekest. Achteraf zegt ze de gesprekken verwarrend te vinden. Naar mijn idee zijn ze niet verwarrend, maar is de uitkomst gewoon wat teleurstellend. Ze heeft eigenlijk ook een beetje de verkeerde route gekozen. Pas nu er media-aandacht is, lijkt de klacht bij de juiste personen binnen H&M terecht te zijn gekomen. Als ze er voor gekozen had om niet zomaar de klantenservice te bellen, maar meteen al een brief te schrijven naar een andere afdeling, was ze misschien sneller in een goed gesprek terecht gekomen.
Verder lijkt ze in de gesprekken niet duidelijk aan te geven wat haar doel is, waardoor H&M misschien ook niet goed wist hoe ze moesten reageren. Daardoor is bij Elfi juist weer nog meer frustratie ontstaan. Maar ja, als H&M meteen al sorry zou hebben gezegd, zouden ze daarmee (deels) hebben toegegeven dat ze inbreuk hebben gemaakt. H&M wil natuurlijk niet dat Elfi met de excuses in de hand alsnog om schadevergoeding zou gaan vragen.
Begrijpelijke frustratie
Haar frustratie begrijp ik natuurlijk best. Het lijkt ook wel erg toevallig. Maar de kans bestaat ook dat het ontwerp van de trui allang gemaakt was, voor Elfi haar logo openbaar maakte. En laten we wel wezen, hoe goed wordt een website zonder content gevonden? De kans dat het gebaseerd is op haar logo van vóór dat haar blog online was, lijkt me in elk geval erg klein.
Maar goed, er zijn wel meer modeketens die zich net iets te veel hebben laten inspireren door bloggers en fotografen:
