Auteursrecht en Moodboards: do’s and don’ts
Moodboards en vision boards maken. Zowel privé als bedrijfsmatig heel populair. Niet gek natuurlijk, want je kunt niet altijd alles goed in woorden vangen, terwijl zoiets visueels als een moodboard dat wel kan. Niet alleen fijn wanneer je een beelddenker bent, maar simpelweg nodig bij het bepalen van een sfeer of kleuren voor bijvoorbeeld interieurinrichting of het brainstormen over een nieuwe huisstijl. Er zitten wel wat juridische haken en ogen aan een moodboard…
Moodboards op Pinterest
Natuurlijk kun je moodboards maken op Pinterest. Vooral als een website zelf een pinbutton aanbiedt. Doormiddel van die pinbutton wordt (impliciet) toestemming gegeven om de afbeeldingen op Pinterest te pinnen. Repinnen mag ook. Pinterest legt de verantwoordelijkheid voor het legaal pinnen van beeldmateriaal bij de eerste pinner. Een repin is (waarschijnlijk) wel een kopie, dus auteursrechtelijk zou dat nog wel een probleem kunnen zijn, maar meestal nemen makers er genoegen mee wanneer de oorspronkelijke pin (en daarmee alle repins) worden verwijderd, nadat ze bij Pinterest melding hebben gemaakt van een inbreuk.
Een board op Pinterest is natuurlijk nog niet hetzelfde als (digitaal) knip en plakwerk.
LawStories in je mailbox?
Verschil tussen privé en professioneel
Er bestaat geen verschil tussen commercieel of niet-commercieel gebruik. Er bestaan echter wel uitzonderingen op de regel uit de Auteurswet dat alleen de maker mag bepalen of een werk openbaar gemaakt en verveelvoudigd wordt. Die uitzondering geldt alleen voor privégebruik.
Thuiskopie
Afbeeldingen downloaden en daar vervolgens een moodboard mee photoshoppen of alles uitprinten en knippen en plakken en dat alleen maar voor jezelf doen, dat mag. Het is dan namelijk een thuiskopie. Je download (en print) dan namelijk ‘voor eigen oefening, studie of gebruik’. Je mag in dat geval wel kopiëren, knippen en plakken, maar het resultaat niet openbaar maken. Je mag het bijvoorbeeld niet publiceren op Facebook, ook niet als alleen je vrienden het kunnen zien. Je maakt een moodboard voor jezelf en je zult hem dan ook voor jezelf moeten houden.
Professioneel gebruik
De uitzondering van de thuiskopie geldt dus alleen wanneer je een moodboard maakt voor jezelf. Wanneer je het maakt voor een ander, bijvoorbeeld als presentatie van een voorstel voor een huisstijl of een voorstel voor interieurstyling of de styling van een bruiloft, dan is het niet meer ‘voor eigen oefening, studie of gebruik’. Eigenlijk mag in dat geval het downloaden al niet eens. Laat staan er een moodboard mee maken.
Niet openbaar maken
Of je nu afbeeldingen zou mogen downloaden of niet en of je er een moodboard mee mag maken of niet, wat in geen geval mag is het openbaar maken van dat moodboard. Ook wanneer je alleen voor jezelf een moodboard hebt gemaakt of iets hebt gedownload, mag je het niet openbaar maken of anderszins publiceren.
Dat betekent dat je als professional, waarbij je dus eigenlijk al niet zomaar moodboards mocht maken, deze al helemaal niet op je website mag publiceren. Van het verveelvoudigen zullen niet vele mensen last hebben, maar het weer openbaar maken is wel een probleem. Dat maakt een inbreuk op het auteursrecht van de makers en dat is dan nog eens zichtbaar ook.
Moodboards en collages voor je blog
Wil je op je blog afbeeldingen van anderen gebruiken? Stel je daarbij wel eens een afbeelding samen uit meerdere afbeeldingen?
Het downloaden en weer uploaden van een afbeelding mag al niet zomaar, tenzij je het kunt gebruiken als citaat. Er een samengestelde afbeelding van maken, zoals een moodboard of een collage, mag dus al helemaal niet. Je mag afbeeldingen niet aanpassen.
Oplossingen
Helemaal kommer en kwel is het ook weer niet. Ik heb oplossingen voor je:
Embedden
Je kunt bijvoorbeeld afbeeldingen embedden. De meeste social media kanalen, zoals Pinterest, Instagram en YouTube, bieden zelfs specifieke links aan om te kunnen embedden of ‘in te sluiten’. Dit is HTML-code die je in je blog kunt plaatsen, zodat de afbeelding of de video wel op jouw website zichtbaar wordt, maar niet echt naar jouw website gekopieerd wordt.
Zo ziet dat er bijvoorbeeld op Instagram uit:
Zoek altijd naar de drie puntjes of naar het woord ‘more’. Daarachter tref je vaak de mogelijkheid aan om de ’embedlink’ of ‘insluitlink’ te kopiëren.
Creative Commons
Is het moodboard niet aan mode onderhevig, maar gaat het vooral om een bepaalde sfeer? Probeer dan eens foto’s te gebruiken met een creative commons licentie.
De CC0, CC BY en CC BY-SA licenties zijn hiervoor geschikt. De overige niet. Pexels is een mooie verzamelsite waar je veel foto’s met een CC0 licentie kunt vinden. Bekijk verder gerust de Gratis Foto’s Directory die ik gemaakt heb. Blijf altijd goed letten op de licenties! Gebruik liever niet de zoekmethode van Google, want die is niet te vertrouwen.
Vraag om toestemming
Zie je iets moois dat je wil gebruiken? Vraag de maker om toestemming. Dat kan best via een DM of gewoon onder de foto zelf. Je zult merken dat veel content creators, bloggers, influencers, makers het prima vinden dat je werk van hen gebruikt. Vaak natuurlijk wel met de afspraak dat je hun naam vermeld en een link naar hun account of website publiceert en eventueel met de voorwaarde dat je niet te veel aan de afbeelding wijzigt. Maar als je toch contact hebt, kun je daarover prima afspraken maken.
Meer hierover lees je in Wetboek voor Bloggers
Andere blogs over dit onderwerp:
