Auteursrecht door gebruik Kunstmatige Intelligentie, kan dat?
Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst. Er is daarom in elk geval een mens nodig die het werk heeft gemaakt. Apen kunnen bijvoorbeeld geen auteursrecht hebben. Als er gebruik gemaakt wordt van kunstmatige intelligentie (AI), is er dan nog wel iemand die auteursrecht kan hebben op de uitkomst van het gebruik van AI?
Lees ook deze posts uit 2023:
Eigen en oorspronkelijk karakter
Iets kan pas een werk zijn in auteursrechtelijke zin, wanneer het een eigen en oorspronkelijk karakter heeft en het stempel van de maker draagt, zo heeft de Hoge Raad bepaald.
Het moet nieuw zijn, er moet sprake zijn van ‘scheppende menselijke arbeid’ en er moet sprake zijn van enige creativiteit, anders kunnen we niet spreken van een werk.
LawStories in je mailbox?
Alleen een mens kan auteursrecht hebben
Alleen de (fictieve) maker van een werk kan de auteursrechthebbende zijn. Er moet dus een mens zijn dat het werk gemaakt heeft die het gemaakt heeft voor een rechtspersoon. Als er geen mens aan te pas is gekomen bij het ontstaan van een werk, is er dan wel sprake van een maker? Als er geen maker is, dan heeft dus ook niemand het auteursrecht en zijn we snel uitgepraat.
Creativiteit
Er moet dus sprake zijn van enige creativiteit en van scheppende menselijke arbeid. Een computerprogramma draait op iets dat is voorgeprogrammeerd. Er kan hooguit sprake zijn van enig toeval, maar de computer zelf kan geen creatieve keuzes maken. Als de computer al keuzes maakt, zijn deze in elk geval niet creatief.
De maker van het algoritme heeft wellicht wel creativiteit gestoken in het maken van dat algoritme. Dat betekent dat er auteursrecht op die software kan rusten. Maar dat wil natuurlijk nog niet zeggen dat alle uitkomsten door gebruik van de software ook door het auteursrecht beschermd zijn, laat staan dat de maker van de software opeens de maker zou zijn van de uitkomst die is gerealiseerd door iemand anders die gebruik heeft gemaakt van de software en het algoritme.
De vraag is dus vooral: is er nog creativiteit terug te vinden en zo ja, door wie is die dan ingebracht? Kun je bijvoorbeeld zeggen dat als het vooral om een algoritme gaat, de creativiteit ligt bij de maker van dat algoritme? Die heeft immers bepaald wat hij/zij erin stopte en wat het algoritme moest leren. Als het algoritme andere content en informatie gevoerd zou krijgen, dan zou de uitkomst ook anders zijn.
Is het niet de maker van het algoritme, maar de gebruiker ervan die de creativiteit erin stopt, dan is het dus ook de gebruiker die het auteursrecht zou moeten krijgen.
Computerkunst verkocht voor 375.000 euro
Hoe ik op dit onderwerp kom? Nou, in eerste instantie vooral door onderstaande tweet:
Interessant. Lijkt me toch wel copyright schending? Grijs gebied? @CharlottesLaw ? https://t.co/75YM93WklW
— Sebas van den Brink (@sebvandenbrink) October 25, 2018
Vervolgens las ik een artikel in de Volkskrant hierover. Het werk, gemaakt met behulp van een open source algoritme, werd bij veilinghuis Christie’s verkocht voor €375.000,-. Dat is zelfs zo’n 50x meer dan Christie’s zelf had verwacht.
Het schilderij werd gemaakt door een algoritme van de 19-jarige Robbie Barrat. Het driekoppig kunstcollectief ‘Obvious’ voerde dit algoritme 15.000 historische portretten om te analyseren en liet het algoritme er vervolgens dit schilderij mee maken.
“Hoeveel van Barrats werk exact is overgenomen blijft onduidelijk, omdat Obvious de code en data niet vrijgeeft,” schrijft de Volkskrant.
Ook lees ik daar een, naar mijn mening terechte, opmerking van kunsthistoricus Willem Baars: “‘Er wordt geruzied over erkenning. Meer old school kan het toch niet worden?’”
Barrat publiceerde zelf zijn algoritme online, dat kennelijk niet eens een erg bijzonder algoritme is. Het was de bedoeling dat anderen zijn algoritme konden gebruiken. Gratis. Nu is dat gedaan door een collectief dat er geld mee verdient en lijkt Barrat daar toch opeens van mee te willen profiteren.
Tijdens het spel kun je de regels niet veranderen.
Barret wil erkenning en geloof ook een vergoeding, maar is daarmee te laat. Daar had hij over na moeten denken voor hij het algoritme publiekelijk toegankelijk maakte.
Meer weten over jouw auteursrecht en hoe je dat goed zou moeten of kunnen organiseren? Kom oploskoffie drinken!
Lees hier ook over bij The Verge / Tech Crunch / Christie’s / Obvious Art / The Washington Post / Motherboard
