Copyright

Wat is copyright?

Copyright is de Engelse term voor auteursrecht. Er is geen verschil tussen copyright en auteursrecht.

Wil je weten hoe auteursrecht in Nederland en de EU werkt? Lees dan de pagina over auteursrecht.

Wat is de betekenis van copyright?

Copyright komt van het recht op kopij. Het geeft een maker het auteursrecht op een creatief werk. Wie het auteursrecht heeft, de rechthebbende, mag bepalen wat anderen met het werk mogen doen en of ze het bijvoorbeeld mogen kopiëren, namaken of wijzigen en of ze het openbaar mogen maken of mogen publiceren.

Copyright ≠ the right to copy

Andere mensen hebben dus meestal toestemming nodig om jouw werk te mogen gebruiken. Dat noemen we een licentie.

Is copyright en auteursrecht hetzelfde?

Ja, copyright is hetzelfde als auteursrecht. Copyright is namelijk het engelse woord voor auteursrecht.

De specifieke regels verschillen wel per land. Copyright in Amerika is heel anders dan auteursrecht in Nederland of andere landen in Europa. Ga daarom niet zomaar af op informatie over de Amerikanse regels over copyright.

Waarin is het copyright vastgelegd?

In Nederlands is het copyright of auteursrecht vastgelegd in de Auteurswet.

Maar er zijn ook veel internationale afspraken waarin iets over copyright is vastgelegd. Dat gaat van Europese richtlijnen en verordeningen tot bijvoorbeeld de Berner Conventie en het TRIPS Verdrag waaraan nog meer landen meedoen.

In al deze internationale regels is afgesproken dat er geen formaliteiten gebonden zijn aan het verkrijgen van het auteursrecht en dat je copyright dus nergens hoef te registreren.

Hoe leg je copyright vast?

In de meeste landen hoef je copyright niet vast te leggen. Je kunt copyright dus ook niet aanvragen. Daar zijn internationale afspraken over gemaakt.

Sterker nog, in Nederland hebben we niet eens een register om je copyright vast te leggen. Je krijgt copyright automatisch op je werk. Als het voldoende creatief is, rust er vanzelf auteursrecht op.

Als je eenmaal auteursrecht hebt, regelen internationale afspraken dat je in principe in die andere landen dat ook hebt. Maar de regels over copyright verschillen wel van land tot land. De internationale afspraken regelen alleen de ondergrens.

Zorg vooral dat je zelf goed bijhoudt wat je wanneer maakt. Gooi je schetsen niet weg!

Wil je iets beter bewijs voor een datum waarop jij een werk hebt gemaakt? Registreer het dan is i-depot bij BOIP.

In de VS wordt wel nog steeds gebruik gemaakt van een register. Dit mogen ze voor internationale makers niet eisen, maar in gerechtelijke procedures in de VS wordt soms wel nog geëist dat je aan kunt tonen dat je werk geregistreerd is bij de Copyright Office.

Copyright notice

Ook een copyright notice, waarbij je het copyright symbol gebruikt, zo’n c in een rondje © met daarna het jaartal en de naam, is in de meeste landen geen verplichting.

Het is wel handig om mee aan te geven dat er auteursrecht rust op jouw werk. Bovendien zorgt het meteen voor naamsvermelding bij jouw werk, waarmee je in sommige gevallen al kunt aantonen dat jij het auteursrecht of copyright hebt op dat werk.

Een voorbeeld van een copyrightnotice is dit: © 2011 – 2024 Charlotte Meindersma

Je kunt een copyright notice ook uitbreiden, zodat je meteen aan kunt geven wat er wél met jouw werk mag gebeuren. Ook is het gebruikelijk om een uitgebreidere copyright notice in boeken en tijdschriften op te nemen. Voorbeelden die je mag gebruiken kun je in de Law Store downloaden.

Hoe vermeld ik copyright?

Het auteursrecht heeft elke maker recht op het vermelden van de naam van de maker. Hoe je dat precies doet maakt niet uit, als maar duidelijk wordt welke naam bij welk werk hoort. Het moet dus niet te moeilijk te vinden zijn.

Wil je copyright vermelden omdat je een citaat of quote gebruikt? Dan moet je ook de bron erbij vermelden. Alleen een link is dan eigenlijk niet genoeg. Alleen de bron vermelden ook niet. Je schrijft dus waar je het werk gevonden hebt en wie de maker is.

Wil je duidelijk maken dat je zelf de auteursrechthebbende bent en daarom copyright vermelden? Daar hebben we in Nederland geen voorschriften voor. Zorg simpelweg dat jouw naam altijd op of bij je werk vermeld staat, dan is duidelijk dat jij de maker en auteursrechthebbende bent.

Wil je liever op internationale wijze je copyright vermelden? Doe dat dan als copyright notice.

Hoe herken je een copyright

Wil je weten of ergens copyright of auteursrecht op rust? Er zijn helaas geen registers waarin je dat op kunt zoeken. Je moet dus zelf proberen te beoordelen of het origineel genoeg is.

Het meest verstandige is om ervan uit te gaan dat op alles wat je tegenkomt, zoals teksten, muziek, video’s en afbeeldingen, gewoon een copyright rust.

Alleen als de maker al meer dan 70 jaar geleden is overleden, dan is het auteursrecht in Nederland en de EU al vervallen en in veel andere landen ook.

Is copyright verplicht?

Een copyright notice bij je eigen werk is geen verplichting, maar het is wel altijd handig om ervoor te zorgen dat bij jouw werk ook jouw naam vermeld staat.

Als je een werk van een ander gebruikt ben jij meestal wel verplicht om de naam van die persoon erbij te vermelden en dus credits te geven.

Wat betekent copyright op een website

Copyright op een website betekent dat je zowel de website zelf niet zomaar mag kopiëren, maar ook de content op de website, zoals teksten, foto’s en video’s, niet.

Vaak zijn er verschillende rechthebbenden en heeft bijvoorbeeld de webdesigner het copyright op het ontwerp van de website zelf, maar heeft de eigenaar van de website weer het auteursrecht op de content, zoals de teksten en afbeeldingen.

Vraag altijd toestemming aan de eigenaar van de website wanneer je iets van de website over wil nemen.

Hoe omzeil je copyright

Wil je copyright omzeilen of voorkomen? Je kunt een paar dingen doen:

• Gebruik werk waar al geen copyright meer op rust en dat in het publiek domein is
• Gebruik werk uit (gratis) stockbanken, bijvoorbeeld met een Creative Commons licentie
• Maak gebruik van een uitzondering op het auteursrecht

Fair use en andere uitzonderingen

Een uitzondering op het copyright is wat in de VS fair use wordt genoemd. In Canada, het VK en Australië bestaat een variant daarop dat fair dealing wordt genoemd.

In Nederland hebben we allemaal verschillende uitzonderingen, die wel in de buurt komen van fair use, zoals het citaatrecht en de parodie/memes.

Kan iemand geen gebruik maken van een uitzondering op de wet, dan hebben ze toestemming van jou als maker/auteursrechthebbende nodig om het werk te mogen gebruiken. Dat doe je met een licentie.

Copyright op internet

Sommige mensen denken dat de regels online, op internet en specifiek social media, anders zijn dan daarbuiten. Of dat de regels nog onduidelijk zijn of niet bestaan. Dat is niet het geval. Ook op internet gelden gewoon de regels van copyright.

Wikipedia copyright: alle inhoud van Wikipedia kun je gebruiken onder de CC-BY-SA licentie. Op Wikimedia hebben ze hun voorwaarden gepubliceerd.

Lees over copyright op internet deze uitgebreide blogpost.

Welke teksten mag je wel of niet zomaar gebruiken

Is een tekst heel normaal en eenvoudig, zinnen die we dagelijks gebruiken, dan mag je die zomaar gebruiken. Vaak kun je heel korte teksten of zinnen, van maar een paar woorden, ook gewoon gebruiken. Door rust namelijk geen copyright op.

Hoe langer de tekst, hoe groter de kans dat er wel auteursrecht op rust. Je mag de tekst dan niet zomaar gebruiken. Alleen met toestemming of als citaat kan het wel. Kijk vooral uit wanneer je de tekst commercieel in wil zetten. Dan is een citaat of parodie namelijk niet altijd mogelijk.

Wat gebeurt er als je copyright gebruikt

Gebruik je een werk van iemand anders waar auteursrecht op rust, dan is dat een inbreuk op of schending van het auteursrecht.

Op YouTube hebben ze een systeem om het gebruik van door copyright beschermd materiaal op te sporen. Dat heet ContentID. Heb je dus iets gebruikt waar copyright op rust, zonder dat je daar toestemming voor had, dan krijg je een strike. Bij drie strikes wordt je account (tijdelijk) gesloten.

Ook andere sociale media en Amerikaanse websites en platforms hebben een systeem om copyright schendingen te stoppen. Dat komt door de Digital Millennium Copyright Act, de DMCA. Ze moeten een systeem hebben waarbij inbreuken makkelijk gemeld kunnen worden. Meestal halen ze content na zo’n melding offline, tenzij ze eraan twijfelen of het wel een inbreuk is.

Copyright geschonden?

Heeft iemand inbreuk gemaakt op jouw copyright? Hebben ze je werk gebruikt zonder jouw toestemming én zonder dat ze gebruik konden maken van een uitzondering uit de wet? Heb je hierdoor schade?

Je mag vorderen dat de inbreuk stopt én je mag schadevergoeding eisen. Dat doe je door eerst bewijs te verzamelen en daarna de inbreukmaker erop aan te spreken.

Hulp nodig bij het handhaven van je auteursrechten? Maak gebruik van de sommatiebrief. Beschikbaar in het Nederlands én in het Engels.

Is copyright strafbaar?

Een inbreuk op copyright of schending van copyright zorgt ervoor dat de auteursrechthebbende recht heeft op schadevergoeding. Maar een boete, werkstraf of gevangenisstraf zul je niet snel krijgen.

Piraterij, waarbij op grote schaal inbreuk wordt gemaakt op auteursrecht, is wel strafbaar en kan vervolgd worden door het Openbaar Ministerie. Meestal zorgt dit voor een fikse geldboete of een werkstraf.

Wat betekent copyright op YouTube?

YouTube is een Amerikaans platform. Copyright op YouTube betekent daarom meestal dat er volgens de regels van de verschillende Amerikaanse wetten wordt gewerkt.

Daar moet je wel mee uitkijken, want ook de Nederlandse Auteurswet is gewoon van toepassing op YouTube.

Als je iets naar YouTube upload dat inbreuk maakt op het auteursrecht, dan kan krijg je daar een melding van. Doe je dit te vaak, dan kan je kanaal verwijderd worden van YouTube.

De meeste video’s op YouTube worden onder de standaard YouTubelicentie of onder een creative commons licentie vrijgegeven, waardoor je soms toch onderdelen van video’s mag hergebruiken in je eigen video op YouTube. Per video staat aangegeven welke licentie van toepassing is.

Wat is het verschil tussen copyright en trademark

Copyright is auteursrecht. Dat krijg je automatisch op creatieve werken.

Trademark is een merkrecht. Dat moet je wel registreren. Dit kun je doen per land en steeds voor bepaalde producten of diensten.

Een trademark of merk gaat dus niet over creativiteit, maar beschermt een naam of logo, zodat mensen weten van welk bedrijf een product of dienst afkomstig is.