Portretrecht op Social Media
Portretrecht op Social Media lijkt een belangrijker onderwerp geworden te zijn sinds de invoering van de AVG. Wat mag je nog doen met portretten op social media? Wat je over jezelf publiceert mag je natuurlijk lekker zelf weten. Maar wat mag je eigenlijk over anderen delen?
De voorwaarden van social media
Social media hebben zo hun eigen voorwaarden voor het gebruik van hun diensten. En ze hebben natuurlijk een privacyverklaring. Facebook zegt steeds vooral te voldoen aan de AVG en dat je veel zelf in kunt stellen via de privacyinstellingen. Leuk, maar dat zegt nog steeds niets over gegevens die jij mogelijk van anderen deelt, zoals een portretfoto of groepsfoto.
Facebook stelt in de servicevoorwaarden bijvoorbeeld:
Je mag onze Producten niet gebruiken om iets te doen of te delen:
- dat deze Voorwaarden, onze Richtlijnen voor de community en andere voorwaarden en beleidsregels die van toepassing zijn op het gebruik van Facebook, schendt;
- dat onrechtmatig, misleidend, discriminerend of frauduleus is;
- dat inbreuk maakt op de rechten van iemand anders of deze rechten schendt.
Onder producten valt ook Intstagram.
Je geeft Facebook en Instagram een heel ruim recht om vanalles te mogen doen met de content die jij uploadt. Dus ook als dat portretten van anderen zijn:
wanneer je inhoud deelt, plaatst of uploadt die valt onder intellectuele-eigendomsrechten (zoals foto’s of video’s) op of in verband met onze Producten, dan verleen je ons een niet-exclusieve, overdraagbare, sublicentieerbare, royaltyvrije en wereldwijde licentie om je inhoud te hosten, te gebruiken, te distribueren, aan te passen, uit te voeren, te kopiëren, in het openbaar weer te geven of te vertonen, te vertalen en om hiervan afgeleide werken te maken (in overeenstemming met je instellingen voor privacy en apps).
Alleen met je eigen privacy-instellingen kun je dus een klein beetje bepalen in hoeverre een portret zichtbaar is voor anderen en wat Facebook er allemaal mee mag doen.
Facebook mag namelijk ook aan anderen een sublicentie geven om die foto te gebruiken, openbaar te maken en er afgeleide werken van te maken.
Bovendien: een foto die eenmaal openbaar heeft gestaan en via de deelknoppen is gedeeld, kun je wel van je eigen account verwijderen, maar blijft volgens de voorwaarden van Facebook nog staan op de accounts van de personen die het gedeeld hebben.
LawStories in je mailbox?
Facebook’s Richtlijnen voor de community
In de richtlijnen voor de community staat vervolgens dit:
Plaats geen persoonlijke of vertrouwelijke gegevens over anderen zonder hun toestemming. We geven mensen ook de mogelijkheid om afbeeldingen te rapporteren waarvan ze vinden dat deze hun privacyrechten schenden.
Met vervolgens een lange opsomming van zaken die niet op Facebook gepubliceerd mogen worden, met name om identiteitsdiefstal tegen te kunnen gaan.
Een foto van een huis met daarbij een bewoner mag bijvoorbeeld niet.
Er is verder geen verbod om een losse foto waarop iemand herkenbaar is afgebeeld te publiceren. Wel geeft Facebook die personen het recht om de foto’s te laten verwijderen door Facebook:
De volgende inhoud kan ook worden verwijderd:
een gerapporteerde foto of video van een persoon die het volgende is:
- een minderjarige jonger dan dertien jaar, en de inhoud is gerapporteerd door de minderjarige of een ouder of verzorger
- een minderjarige tussen de dertien en achttien jaar, en de inhoud is gerapporteerd door de minderjarige,
- een volwassene, waarbij de inhoud is gerapporteerd door de volwassene buiten de Verenigde Staten en de van toepassing zijnde wet het recht op verwijdering geeft
- een persoon die wilsonbekwaam is en zelf niet in staat is om de inhoud te rapporteren
Over auteursrechten zeggen ze nog het volgende in deze richtlijnen:
Via de privacy- en appinstellingen kun je bepalen hoe die inhoud en informatie worden gedeeld. Voordat je inhoud deelt op Facebook, moet je er echter zeker van zijn dat je het recht hebt om dat te doen. We vragen je om auteursrechten, handelsmerken en andere wettelijke rechten van andere mensen te respecteren.
Goed, je mag dus geen onrechtmatige content uploaden en geen rechten van anderen schenden. Daar maakt Facebook zich lekker makkelijk vanaf. Begrijpelijk wel, want alles opsommen is geen doen, bovendien is dit voor elk land weer anders.
Wanneer is het plaatsen van een portret op social media onrechtmatig?
Zoals de voorwaarden van Facebook en Instagram, zo is dat bij veel social media wel ongeveer hetzelfde geregeld.
Maar ja, wanneer is het dan onrechtmatig om een portret van een ander te uplaoden, want dat is toch wel een beetje wat ze zeggen. In heel brede zin, maar toch.
Kijk, het gaat eigenlijk niet zozeer naar het uploaden naar social media op zich. Deels zou dat misschien nog onder privégebruik kunnen vallen (op persoonlijke accounts, zonder duizenden volgers) of we kunnen het baseren op de uitzonderingen voor journalistiek (vrijheid van meningsuiting) en artistieke uitingsvormen (mooie foto, toch?). Privacyprobleem opgelost.
Behalve dan dat je Facebook en andere social media ook een licentie geeft om dat portret te mogen verspreiden en bewerken en te sublicentiëren etc. etc. etc.
Je hebt dus geen flauw idee waar dat portret mogelijk nog terecht gaat komen. Zeker niet als je je social media account zo goed mogelijk dicht hebt gezet. In de zeer brede licentie die je geeft zit dus eigenlijk het probleem.
Mag je portretten van anderen op social media publiceren?
Die voorwaarden spelen natuurlijk niet in je voordeel mee. Toestemming vragen is wel zo vriendelijk, maar kan ook weer worden ingetrokken. Moet je toch al afspraken maken over de publicatie van een portret, bespreek dan meteen of het op social media gepubliceerd mag worden.
Je privacyinstellingen kunnen je dus ook helpen.
Maar verder: tot nu toe gebeurt er niets anders met die content dan het laten delen door ander gebruikers van hetzelfde sociale medium. Als die personen wat aan de afbeelding of de context veranderen, zijn zij daar zelf voor verantwoordelijk.
In dit geval zou ik kiezen voor de pragmatische benadering. Zeker met een kanaal als Facebook dat bij bezwaren de portretten alsnog verwijdert. Helemaal correct is het niet, maar het past nu eenmaal bij wat we gezamenlijk allemaal al doen.
Houd natuurlijk wel wat rekening met de ander. Een publicatie op social media is toch wat anders dan in de krant bijvoorbeeld. Als je nou weet dat iemand niet zo graag op social media verschijnt met een foto, publiceer het dan liever niet.
Ben je fotograaf en wil je portretten ook op social media kunnen publiceren? Een quitclaim helpt!
