Heb je écht een modelovereenkomst nodig?
De VAR is per 1 mei 2016 echt verleden tijd. Die kun je vanaf dat moment niet meer aanvragen of gebruiken. Daarvoor in de plaats heeft de Belastingdienst een aantal modelovereenkomsten gemaakt en gratis beschikbaar gesteld. Als je werkt volgens zo’n modelovereenkomst zou je fiscaal toch veilig zitten, zegt de Belastingdienst. Maar is dat wel echt waar? Er zitten wat haken en ogen aan die bewering.
Verschil tussen VAR en Wet DBA
VAR is de afkorting voor verklaring arbeidsrelatie. Wie als ondernemer aangemerkt werd en dus voldoende zelfstandig werkte, kon een VAR krijgen, waarmee de opdrachtgever grote zekerheid kreeg over de arbeidsrelatie. Als achteraf bleek dat opdrachtnemer toch geen ondernemer was, werd de opdrachtnemer aangeslagen voor loonheffingen en premies. VAR gaf dus alleen de opdrachtgever (fiscale) zekerheid.
Met de Wet DBA worden deze risico’s meer verdeeld. Als er volgens een door de Belastingdienst goedgekeurde overeenkomst wordt gewerkt, dan is er sprake van een opdrachtgever en opdrachtnemer (die ondernemer is). Het geeft echter geen zekerheid. De Belastingdienst mag achteraf controleren en bepalen of er werkelijk sprake was van een overeenkomst van opdracht of eigenlijk van een arbeidsovereenkomst. Dit oordeel heeft vervolgens terugwerkende kracht. Belastingen en premies kunnen dan alsnog op opdrachtgever verhaald worden. Het is daarom erg belangrijk goede afspraken te maken en volgens de overeenkomsten te werken.
LawStories in je mailbox?
Modelovereenkomsten alleen op fiscale punten gecontroleerd
De Belastingdienst heeft een aantal overeenkomsten online gepubliceerd, met nummers, zodat iedereen die kan gebruiken. Deze overeenkomsten zijn uiteraard al door de Belastingdienst goedgekeurd. Het idee is dat je aan vermelding van het nummer van de overeenkomst al genoeg zou kunnen hebben.
Het probleem is echter dat deze overeenkomsten alleen op fiscale punten zijn gecontroleerd en daarom helemaal niet altijd even gunstig zijn voor opdrachtnemer of opdrachtgever. De overeenkomsten sluiten vaak niet aan op de werkelijke situatie. Je zult daarom alsnog de overeenkomsten zelf moeten (laten)opstellen of aanpassen.
Vooral risicovol voor de opdrachtgever
Omdat de beoordeling van de Belastingdienst terugwerkende kracht heeft, moet een opdrachtnemer dus ook met terugwerkende kracht als werknemer gezien worden, wanneer er niet met een goede overeenkomst is gewerkt of wanneer er niet goed volgens een wel juiste overeenkomst is gewerkt. Er moeten alsnog loonheffingen en premies betaald worden. Dat wordt in eerste instantie verhaald op de opdrachtgever. Al zou je in de overeenkomst dus afspreken dat de premies door de opdrachtnemer betaald moeten worden (die heeft immers ook een hoger uurloon gekregen, ter verrekening van dat soort kosten), kan dat in de praktijk niet, omdat premies niet op een werknemer verhaald mogen worden volgens artikel 20 van de Wet financiering sociale verzekeringen. De werknemer moet uiteindelijk de loonbelastingen betalen.
Overeenkomst door de Belastingdienst laten controleren?
De modelovereenkomsten zijn handig omdat ze vooraf door de Belastingdienst zijn gecontroleerd. Je kunt ook je eigen overeenkomsten door de Belastingdienst laten controleren. Ze beloven dat binnen 6 weken te doen. Maar is dat echt nodig? Als je weet dat het fiscale deel in orde is, is laten controleren door de Belastingdienst niet echt nodig. Er wordt immers pas achteraf definitief bepaald of er werkelijk sprake was van een opdracht in plaats van een arbeidsovereenkomst.
Gaat het om heel korte opdrachten, dan is controle helemaal overbodig. Als je meerdere opdrachten per week of per maand hebt of vele verschillende opdrachtgevers in een jaar hebt en je dus zeker weet dat je een ondernemer bent, dan kan zo’n korte opdracht al bijna niet meer als arbeidsovereenkomst worden aangemerkt. Een overeenkomst laten controleren is vooral belangrijk bij langer lopende opdrachten. Of deze nu parttime of fulltime zijn.
Goede afspraken maken
Behalve over de fiscale zaken, moeten er ook over andere zaken goede afspraken gemaakt worden. Verwijzen naar een nummertje van de Belastingdienst is niet aan te raden. Neem liever de fiscale bepalingen uit de vooraf goedgekeurde overeenkomsten over en ga verder zelf aan de slag om een goede overeenkomst op te stellen. Probeer in de overeenkomst onder meer de volgende vragen te beantwoorden:
Doe je vaak dezelfde soort opdrachten? Dan kunnen algemene voorwaarden erg handig zijn. Daarin staan alle afspraken en voorwaarden vermeld die jij voor al je opdrachtgevers of opdrachtnemers hanteert. Dit document mag niet aangepast worden, maar er zou in een overeenkomst wel verwezen kunnen worden naar een bepaling uit de algemene voorwaarden, om vervolgens te vermelden dat die komt te vervallen of vervangen wordt door een andere bepaling.
Maak je niet zo druk
Is het erg dat de VAR is verdwenen? Tsja, dat hangt misschien af van de manier waarop je hiervoor werkte. Veel opdrachtnemers deden dezelfde soort opdrachten voor verschillende opdrachtgevers. Het was een kwestie van een keer per jaar een VAR aanvragen en die bijvoegen bij een offerte of overeenkomst. Het gaf vooral de opdrachtgever veel zekerheid. De verantwoordelijkheid wordt nu wat meer verdeeld. Het was altijd al verstandig om met goede overeenkomsten te werken, dus dit fiscale component kan geen kwaad. Het enige wat wellicht minder prettig is, is dat deze modelovereenkomsten nog steeds geen zekerheid bieden.
Je zult altijd maar af moeten wachten of de Belastingdienst komt controleren en wat ze er dan van vinden. Erg belangrijk dus om wel echt volgens de fiscale regels uit de overeenkomst te werken en daar niet van af te wijken!
Thuiswerkers, gelijkgestelden en artiesten
Voor de thuiswerkers, gelijkgestelden en artiesten gelden iets andere regels.
Een thuiswerker is iemand die volledig vanuit huis werkt, het werk persoonlijk uitvoert en tenminste maandelijks 40% van het minimumloon betaald krijgt. De grens tussen een ondernemer en een thuiswerker is dun. Ze kunnen natuurlijk werkelijk in dienst zijn, met een gewone arbeidsovereenkomst, maar als die arbeidsovereenkomst er niet is, is een thuiswerker nog niet per definitie een ondernemer. Als een thuiswerker relatief veel werk krijgt, is er wel sprake van een fictieve dienstbetrekking. Er moeten dan alsnog loonheffingen betaald worden.
Voor gelijkgestelden geldt eenzelfde soort regeling. Zij hebben een fictief dienstverband wanneer ze tenminste 40% van het minimumloon ontvangen, per week en in die week tenminste twee dagen (ongeacht het aantal uren) gewerkt hebben. Een thuiswerker of een gelijkgestelde heeft geen fictief dienstverband, wanneer deze persoon een ondernemer is.
Dit artikel verscheen eerder in De Zaak
