‘Mijn portret op social media mag door iedereen gebruikt worden’
Jongens, jongens, jongens toch. Ik probeerde het jullie al zo vaak uit te leggen. Ook als je foto’s op social media plaatst, blijft het auteursrecht en portretrecht van jou. Je geeft wel een licentie aan de social media kanalen, maar niet aan anderen. Dus. Goed. Fijn dat EditieNL er DAS en Koppie Koppie bijhaalde, maar zij hebben ook niet altijd gelijk. Op Legal Coffee schreef ik al eens over Koppie Koppie. Nog een keer uitleg, waarom je min of meer gerust foto’s op social media kunt plaatsen.
Foto: Roel Wijnants CC BY-NC
Welke rechten sta je af aan social media?
Wat gebeurt er als je een foto op bijvoorbeeld Facebook, Instagram, Snapschat of Twitter publiceert? Je bent dan gebonden aan de voorwaarden van zo’n kanaal. Zij vragen over het algemeen om een zeer uitgebreide licentie, zodat ze de foto’s (en overigens ook andere content) binnen hun kanaal kunnen verspreiden en dat andere mensen de share en deelknoppen kunnen gebruiken om het te delen. Facebook wil de content ook zelf in kunnen zetten voor advertenties en eventueel adverteerders gebruik kunnen laten maken van de content.
LawStories in je mailbox?
Wat mogen derden met jouw social media content?
Al die voorwaarden van deze social media kanalen geven een derde niet het recht om jouw content te mogen gebruiken. Sterker nog, Facebook stelt dit in hun richtlijnen voor de community: “Je bent zelf eigenaar van alle inhoud en informatie die je plaatst op Facebook en in je privacy- en app-instellingen kun je bepalen hoe deze worden gedeeld. Voordat je inhoud op Facebook deelt, moet je wel zeker weten dat je het recht hebt om dat te doen. We vragen je om copyrights, handelsmerken en andere wettelijke rechten te respecteren.”
Je kunt dus zelf bepalen hoe er gedeeld wordt wat jij op Facebook plaatst en ze hebben zelfs een regeling om content te laten verwijderen wanneer het inbreuk maakt op een recht van jou. Ze geven in hun voorwaarden nergens derden het recht op jouw content van Facebook af te halen en elders te gebruiken. Echt niet.
Je verliest dus geen rechten wanneer je iets op social media plaatst. Jouw foto’s, filmpjes, teksten en muziek zijn niet opeens rechtenvrij.
Op de content die je op social media plaatst, rusten nog steeds dezelfde rechten als voor je ze daar plaatste. Plaats je dus werk van een ander op social media, dan maak je misschien wel een inbreuk op auteursrecht. Als anderen werk van jou op social media vinden en dat eraf plukken om elders te gebruiken, hebben ze daar nog steeds toestemming voor nodig. Jouw auteursrecht is niet komen te vervallen. Portretrecht is bovendien iets dat per gebruik verschilt. Heb je toestemming gegeven voor situatie A, wil dat nog niet zeggen dat het portret gebruikt mag worden voor situatie B. Sterker nog, soms mag je portret in situatie C zonder jouw toestemming gebruikt worden, terwijl voor situatie D wel jouw toestemming nodig is. Ingewikkeld? Wat ik je mee wil geven is dat je die rechten niet verliest door het op social media te plaatsten. Laat staan omdat iemand anders jouw portret op social media plaatst.
“Je hebt zelf je foto publiekelijk gemaakt, dus mogen wij er mee doen wat we willen”
Dat zeggen onder meer de jongens van Koppie Koppie en het is wat je heel vaak hoort. Als je eenmaal iets op social media hebt gezet is het voor iedereen vrij te gebruiken.
Maar zo zit het niet. Het is voor iedereen toegankelijk, tenzij je het via privacyinstellingen wat hebt weten te beperken. Dat iedereen bij jouw content kan, wil nog niet zeggen dat iedereen het ook mag gebruiken. Zoals ik al zei: de rechten veranderen niet opeens.
Helpt het om er een watermerk op te zetten? Een beetje. Sommige mensen zijn zelfs nog blij met een foto mét watermerk en zullen het alsnog printen en ergens ophangen. Personen die de afbeelding commercieel willen gaan gebruiken, weten dat watermerk wel weer weg te shoppen. Een naam onderin is er zo af te snijden. Dus ja, het helpt wanneer iemand er niet aan gaat sleutelen. Het is zorgt ervoor dat wanneer het beeld gedeeld wordt, je naam er nog op blijft staan. Maar verder haalt het (te) weinig uit.
Auteursrecht vs Portretrecht. Of: waar koppie koppie de mis ingaat
Schattig, heren van Koppie Koppie. Jullie hebben inderdaad goed uitgezocht met welke licenties jullie auteursrechtelijk gezien de foto’s op de kopjes mogen gebruiken om die kopjes vervolgens te verkopen. Het portretrecht zijn jullie echter een ietsie pietsie vergeten. Daar zeggen Creative Commons namelijk niets over. Creative Commons gaat alleen over auteursrecht. Die licenties omvatten het portretrecht niet. Bovendien, zoals ik al zei, hangt het nogal af van het soort gebruik, in hoeverre er überhaupt toestemming nodig is van een geportretteerde. Bij het verkopen van kopjes met foto’s erop, heb je wel toestemming nodig. Bij reclame ook. Als je een portret zo gebruikt dat het net lijkt alsof je over die persoon aan het praten bent, terwijl dat helemaal niet zo is, mag je het portret waarschijnlijk ook niet gebruiken. Maar is het een onschuldig portret die je op een onschuldige wijze gebruikt, dan mag het weer wel. Dat zou betekenen dat er voor alle CC licenties een verregaande modelvrijwaringsverklaring getekend moet worden, omdat je maar nooit weet hoe iemand een portret gaat gebruiken. Daarmee maak je het halve CC idee stuk. Dat werkt dus niet.
Bekijk het item van EditieNL over Kruidvat en Sabine Uitslag met commentaar van onder meer Koppie Koppie
Deze artikelen vind je waarschijnlijk ook interessant:
Rust er auteursrecht op social media content?
Auteursrecht Smoesjes: Social Media
Auteursrecht: fotografie en social media
Gebruik van foto’s, geplaatst op social media, rechtmatig?
Moet MyJour betalen voor gebruik van foto op social media?
