Stemfies zijn niet verboden
Over zo’n 1,5 week gaan we weer naar de stembus. Europese verkiezingen dit keer. Maar wat doen we dan met de stemfies? Met Selfies als het woord van 2013, kon de stemfie tijdens de gemeenteraadsverkiezingen natuurlijk niet uitblijven. Voelde jij ook die sociale druk om toch maar een stemfie te maken? Het liefst met duidelijk zichtbaar op wie je hebt gestemd. Om die (sociale) druk en het recht recht op stemgeheim ging het in het kort geding waarin vandaag uitspraak werd gedaan. Er was tenslotte haast bij, want de Europese verkiezingen staan voor de deur.
Stemfie
“Ik roep niet op om een #stemfie te maken, maar het mag wel” twitterde minister Ronald Plasterk, vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen.
Het stemgeheim is het recht om zelf te bepalen op wie je stemt en óók om niet openbaar te maken op wie je stemt. Het is zelfs een van de twee zaken die ik onthouden heb van mijn eerste keer in een stemhokje. Ik was erg jong en ging met mijn moeder mee om te stemmen. Ik herinner me het stemhokje met het gordijntje. Later vroeg ik aan haar, wat ze dan gestemd had. Ze vertelde dat ze me dat niet zou zeggen, omdat ze niet verplicht is dat te doen, dat je nooit hoeft te vertellen op wie je gestemd hebt.
Mijn stemfie tijdens de gemeenteraadsverkiezingen kwam niet verder dan een foto bij de ingang van het lokale buurthuis, met daarop de pijl naar de ruimte met stemhokjes. Het voelde niet goed, zo’n stemfie. Wat als daar iemand op te zien zou zijn die dat helemaal niet zou willen? Portretrechtelijk misschien niet zo’n probleem, maar wat als deze persoon herkend zou worden en er problemen mee zou krijgen dat hij/zij überhaupt is gaan stemmen?
LawStories in je mailbox?
Kort Geding
In het kort geding ging het er grofweg om dat de staat ons stemgeheim dient te beschermen. Niet alleen ons dat recht geven, maar ook zo goed mogelijk voorkomen dat een ander dat recht kan schenden. Daarom hebben we bijvoorbeeld stemhokjes met zijwanden, mag je pas naar een stemhokje toe als er een leeg is en daarom zou het ook verboden moeten zijn om stemfies te maken. Of dat nu is vanwege de druk die anderen daardoor kunnen zetten op het stemmen op een bepaald persoon of omdat je per ongeluk het stemgeheim van een ander kunt schenden. Daarbij ging het er vooral om of de minister had mogen tweeten dat stemfies mogen.
Kort gezegd kwam de uitspraak er op neer dat het stemgeheim een recht is en geen plicht en dat er geen verbod bestaat op het maken van een foto of van het openbaar maken van je eigen uitgebrachte stem. Volgens de rechter wegen de nadelen van een stemfie weliswaar zwaarder dan de voordelen, maar aangezien er geen sprake is van een verbod en de minister alleen heeft gezegd dat het niet verboden is, hoeft de tweet of uitspraak van de minister niet gerectificeerd te worden.
Of het van minister Plasterk ook verstandig is geweest om deze uitspraak te doen, laten we in het midden.
Oplossing
Een oplossing lijkt mij overigens vrij eenvoudig. Maak een stemfie zonder kiesbiljet of met een nog niet ingevuld kiesbiljet. Eventueel plaats je bij het publiceren alsnog op wie je gestemd hebt. Je kunt dan tenslotte altijd nog liegen over op wie je gestemd hebt.
Het gevaar van dwang blijft natuurlijk wel, maar dat is er ook zonder stemfie. En die dwang zal meestal ongezien blijven, zelfs als stemfies heel gewoon zijn. Maar als wij ons steentje aan het verminderen van de mogelijkheid tot die dwang willen bijdragen, doen we er goed aan in elk geval niet met een ingevuld biljet op de foto te gaan.
Lees ook:
– Wij zijn China niet – toestemming en censuur
– Hoe kan ik iemand zwart maken op internet?
– Heimelijk fotograferen, hoe doe je dat?
– Brandpunt mag over (on)veiligheid van Ryanair uitzenden
– Als je mening maar onderbouwd is
