Moeten TV programma’s tweets blurren?
Het AIVD spreekuur. Humor vond ik het. Ik ben blij dat ik er geen verstand van heb of dat spreekuur nou verstandig was of niet. Wat ik wel weet is dat sommige mensen erg flauwe vragen stelden en de AIVD daar wonderwel lollig op wist te antwoorden. Dit werd vervolgens het gesprek van de dag. Ook bij RTL LateNight, waar ze de tweets lieten zien, maar vervolgens de profielfoto’s of avatars en de (twitter) namen blurden. Een aantal mensen vroegen zich af waarom dat gedaan werd. Vanwege het auteursrecht? Privacy misschien? Omdat mensen niet ongevraagd met hun naam en portret op tv willen verschijnen? Misschien is het gewoon beleid. Was het ook nodig?
.@JurgenJansma Dat is staatsgeheim, met de koffiedik doen we overigens verder niets. #halloAIVD
— AIVD (@AIVD) April 23, 2014
Auteursrecht op Tweets
In de basis, kan er op een tweet best auteursrecht rusten. Als het maar voldoende creatief is. Of in elk geval niet banaal en triviaal. Een lollige opmerking, goed gevatte tekst, dat zou nog best eens zo goed kunnen zijn dat er auteursrecht op rust.
Zoals je weet: als er auteursrecht op rust, is het de maker van het werk die mag bepalen of het werk openbaar gemaakt en verveelvoudigd mag worden. Elke derde heeft daar dus toestemming voor nodig of er moet sprake zijn van een uitzondering.
Iemand die tweet en een openbaar account heeft, geeft in elk geval toestemming om dat bericht te retweeten. Maar mag het bericht ook van social media afgehaald worden en ergens anders openbaar gemaakt worden?
Embedden
Als de tweet wordt embed en dus elders op internet getoond wordt, is er volgens een recente uitspraak van het Hof van Justitie EU, geen sprake van een nieuwe openbaarmaking. Dat mag dus gewoon. Al verschillen juristen hierover nog wat van mening.
Citaat
Laten we er daarom even van uitgaan dat embedden niet zou mogen. Een mogelijkheid om de tweets dan toch te gebruiken, ook buiten internet, zoals in een TV programma, is door het als citaat te gebruiken. Het citaatrecht is namelijk een uitzondering op het auteursrecht. Mits er aan de voorwaarden is voldaan, kan een gedeelte van een werk als citaat gebruikt worden in een nieuw, groter werk. Een tweet is zo kort dat deze in zijn geheel getoond zou mogen worden. Daarbij is het onder meer wel noodzakelijk dat er aan juiste naam- en bronvermelding gedaan wordt.
LawStories in je mailbox?
RTL LateNight
Wat ik nu ga doen is voor een jurist heel gevaarlijk. Ik heb de betreffende uitzending niet gezien. Zelfs geen screenshot. Wat ik weet is van horen zeggen, via Twitter.
Naar verluid ging het bij RTL LateNight ook even over het AIVD twitter spreekuur en toonden ze daarbij de meest grappige vragen en reacties. Dit waren kennelijk screenshots of iets soortgelijks, van deze tweets. Daar staan dus namen en profielfoto’s vanzelf al bij. RTL Late Night blurde deze weg.
De tweet hierboven stond er, als ik het goed begrepen heb, ook tussen. Maar dan met een geblurde naam en misschien zelfs met een geblurd eitje.
Specifiek deze tweets waren, als ik het goed begrepen heb, onderdeel van gesprek. Alle serieuze en saaie vragen werden kennelijk overgeslagen. Ik denk daarom dat goed te beargumenteren valt, dat deze tweets als citaten gebruikt werden. Daarbij hebben de makers wel het recht op naamsvermelding. Of in elk geval om zich tegen het ontbreken daarvan te verzetten, wat feitelijk op hetzelfde neerkomt.
Portretrecht
Het eitje is hooguit auteursrecht van Twitter. In elk geval is dat geen portretrecht. Als het gaat om portretfoto’s of getekende portretten, hebben we wel te maken met portretrecht.
De geportretteerde mag zich tegen openbaarmaking van zijn portret verzetten wanneer hij/zij daar een redelijk belang bij heeft. Er is niet erg snel sprake van zo’n redelijk belang. Zeker niet in een geval als deze, waarbij de portretten worden gebruikt in een nieuws/debat item.
Onzin
Ik ben het daarom, voorshands, met veel twitteraars eens, dat het blurren onzin was. Of erger nog, ik vind eigenlijk dat het misschien wel inbreuk maakt op het auteursrecht van de twitteraars, omdat hun namen nu niet genoemd werden, terwijl dat bij een ongeblurd screenshot wel het geval zou zijn geweest.
Nou verwacht ik overigens niet dat RTL LateNight hier (grote) problemen mee gaat krijgen, maar dat is koffiedik kijken.
Update: Ah, fijn. Ze vinden het zelf ook een beetje onzin dit keer.
@boudog @JudgeJoyce_ We blurren soms tweets als het heftige dingen zijn, maar nu had het niet gehoeven. Foutje van mij, dat was het.
— Luuk Ikink (@luuk) April 23, 2014
Luuk geeft verder aan dat RTL LateNight normaal gesproken per tweet bekijkt of het nodig is om iets te blurren. Ze doen dat voornamelijk wanneer er minderjarigen in het spel zijn of ze om een andere reden vinden dat het beter is om te blurren wegens privacy of veiligheid. Better safe than sorry. In zo’n geval vind ook ik dat bij een afweging tussen privacy beschermen/veiligheid waarborgen en eventueel auteursrecht schenden, zeker in het geval van een eenvoudige tweet, privacy belangrijker is.
Lees ook:
– Twitter en het citaatrecht
– Auteursrecht: Citaat
– Rust er auteursrecht op social media content?
– Embedden content nu toch toegestaan
– Portretrecht
Meer leren over auteursrecht of online publiceren? Volg de workshop Auteursrecht of de workshop Wet voor Bloggers!
