Ook een #metoo beschuldiging moet je kunnen onderbouwen
Vrijheid van meningsuiting is een grondrecht. In een column, bijvoorbeeld, mag je daarom heel veel over andere mensen zeggen. Ook als anderen dat misschien niet zo op prijs stellen. Het is alleen geen onbegrensd recht. De ander heeft immers ook een grondrecht: eer en goede naam. Een Metro-columniste mocht daarom een BN’er niet (opnieuw) van seksueel wangedrag betichten in haar column en uitgever TMG had de column moeten weigeren te plaatsten.
4 columns over dezelfde (vermeende) aanranding
Er was die keer dat ze zoenden. Maar hij had een vrouw thuis zitten. Zij vond hem wel aantrekkelijk, maar verder dan dat zoenen zou het echt niet moeten gaan. “Nee,” had ze gezegd. Kennelijk had dat niet mogen baten.
In meerdere columns kwam het voorval in meer of mindere mate terug. Telkens verwijzend naar een eerdere column. Ze noemde de naam van de man, een BN’er, niet, maar deze was te achterhalen en werd ook achterhaald.
De Correspondent schreef er later nog over, want het werd trial by media. De columniste wilde immers geen aangifte doen, dus van een strafproces kon het nooit komen.
Column 1 en Column 2 uit 2013
Column 3 uit 2014
Column 4 (ook gepubliceerd in Metro) uit 2015
Ook twee andere columnisten hebben vervolgens weer over dit voorval en de columns hierover geschreven. Aan aandacht voor het onderwerp dus geen gebrek. Niet gek ook, want het is nu eenmaal onderwerp van het maatschappelijk debat, al is het maar om alle verhalen uit de VS die ook vooral voortkwamen uit de media- en entertainmentwereld.
LawStories in je mailbox?
Groot probleem: de herleidbaarheid
In de columns werden namen, data en locaties niet genoemd, maar ze schreef wel over de ‘grappenmaker die bij een comedyclub werkt en rechten heeft gestudeerd’. Daardoor was alsnog te herleiden wie ze bedoelde. Al helemaal toen daar achteraan ook nog een tweet van haar hand verscheen met een link naar een YouTube-filmpje van de vermeende aanrander.
Het onderwerp aansnijden mag natuurlijk. Al helemaal als niet voor derden duidelijk kan zijn over wie het gaat. Probleem hier was echter dat oplettende lezers wel konden achterhalen over wie het ging. Nou hoeft ook dat geen probleem te zijn, maar, zo overwoog de voorzieningenrechter: “Dit neemt echter niet weg dat, zoals reeds in 4.1. is overwogen, ook in een column niemand lichtvaardig mag worden beschuldigd en dat beschuldigingen steun dienen te vinden in het beschikbare feitenmateriaal.”
Zij heeft haar verhaal aan meerdere mensen verteld, waaronder aan haar psycholoog en maatschappelijk werkster. Hij ontkent de aanranding, mishandeling en bedreiging en zegt dat er alleen gezoend is.
“De voorzieningenrechter acht hierbij van belang dat het gaat om beschuldigingen van zeer ernstige strafbare feiten die grote gevolgen kunnen hebben, die niet lichtvaardig mogen worden gedaan en waartegen [eiser (=vermeend aanrander, red.)] zich zou moeten kunnen verweren. Hiermee zegt de voorzieningenrechter overigens niet dat de beschuldigingen niet waar kunnen zijn. Het is aan politie en justitie om, nadat [naam 1 (=columniste, red.)] aangifte heeft gedaan, hetgeen zij van plan is (alsnog) te doen, uit te zoeken wat er zich in [datum] tussen [naam 1] en [eiser] heeft afgespeeld en te beoordelen of strafrechtelijke vervolging dient plaats te vinden.”
Eigenlijk zegt de voorzieningenrechter hier dat de beschuldigingen en de onderbouwing daarvan niet in evenwicht zijn. Het zijn zeer zware beschuldigingen, terwijl daar tegenover niets anders staat dan haar eigen beweringen.
Hoe beter je kunt onderbouwen, hoe meer je mag zeggen. Nu mag er juist in een column wel overdreven worden, maar dat recht is niet oneindig. Zelfs niet, of misschien wel juist niet, als het over zo’n ernstig onderwerp gaat als dit.
In 2015 moesten de columns daarom offline worden gehaald en moest Google geinstrueerd worden om alles uit de zoekresultaten te verwijderen. Dat heeft TMG ook gedaan.
Nieuwe column in 2017
De columns uit 2013, 2014 en 2015 werden onrechtmatig geacht omdat de beschuldigingen te lichtvaardig waren gedaan.
In 2017 verschijnt echter een nieuwe column in Metro, zowel online als op papier, met de titel:
‘Een beetje verkrachten is normaal’
waarin de columniste onder meer schrijft:
“De ene verkrachting is de andere niet. Voor zover ik besefte werd ik zelf slechts één keer ‘juridisch verkracht’maar dat (hij) lag er nogal dik bovenop met een dader die me van mijn fiets trok en penetreerde terwijl ik “nee” schreeuwde. Zelfs hier had het heerschap niet door hoe ernstig dat was, maar veel incidenten zijn subtieler.”
De beschuldigingen zijn nog steviger dan in de jaren ervoor. Er is nog steeds geen aangifte gedaan. Wederom is de vermeende aanrander of verkrachter herleidbaar. Hij, althans zijn Twitter account, wordt er direct aan gekoppeld. Wat in 2015 niet mocht, mag in 2017 natuurlijk nog steeds niet, als de omstandigheden niet zijn veranderd.
Versiertips; maar je kunt een vrouw natuurlijk ook altijd bij de keel grijpen :0 http://t.co/xpuo7O2dvT
— Hadjar Benmiloud (@Hadjar) July 20, 2015
TMG vond dat, omdat in de column wederom de naam niet genoemd werd en de columniste wel vaker schreef over situaties waarin ze werd lastiggevallen, TMG niet aansprakelijk was voor deze publicatie. De rechter vindt echter juist vanwege de vorige columns, dat TMG had moeten weten dat de link weer snel gelegd zou kunnen worden. TMG had redactioneel in moeten grijpen.
Vrijheid van meningsuiting in een column
Het blijft een belangenafweging tussen het recht op vrijheid van meningsuiting van een columnist en het recht op eerbiediging van de eer en goede naam van de persoon waarover geschreven wordt.
De rechtbank 1 zegt daar het volgende over:
“De vrijheid van meningsuiting is echter ook in een column gebonden aan grenzen, welke worden overschreden in het geval de uitingen zijn gedaan met de bedoeling de ander te kwetsen of de bewoordingen met het oog op het te dienen belang nodeloos grievend zijn. Daarnaast is sprake van overschrijding van grenzen wanneer columnisten bij het uiten van hun persoonlijke mening over personen kwalificaties bezigen of vergelijkingen treffen waartoe de feiten in redelijkheid geen aanleiding geven. Bepaalde aspecten mogen dus worden uitvergroot in een column, maar moeten wel steun vinden in het beschikbare feitenmateriaal.”
Vonnis Schadevergoeding
Uiteindelijk wordt er €10.000 aan immateriële schadevergoeding toegekend. De publicatie moest wederom verwijderd worden.
Wat eenmaal op internet staat, zal er altijd blijven staan. Zo zie je in elk geval hoe ik die eerste paar columns nog gemakkelijk boven water heb gekregen en hoe uit andere publicaties dan weer de naam blijkt van de beschuldigde persoon. Heel veel tijd is daar niet voor nodig.
Met deze uitspraak in de hand zou de beschuldigde persoon wel gemakkelijker kunnen eisen dat ook de andere publicaties uit de zoekresultaten zullen verdwijnen, waardoor het in elk geval lastiger wordt om deze informatie nog terug te vinden.
€10.000,- is een hoop geld, maar weegt natuurlijk lang niet op tegen de schade die je lijdt als je inderdaad onterecht beschuldigd wordt.
Meer weten over vrijheid van meningsuiting en hoever je daar mee mag gaan? Kom oploskoffie drinken!
Ik wil oploskoffie!
