5 grootste misverstanden bij Online Beeldgebruik
Meestal noem ik ze auteursrechtsmoesjes. De meeste mensen weten namelijk prima dat het niet mag, maar denken vooral niet gepakt te worden. Of ze beseffen op het moment van aanspreken dat het niet mag en proberen zich er nog onderuit te lullen. Een enkeling denkt oprecht alles goed geregeld te hebben, maar blijkt toch een inbreukmaker te zijn. Met deze 10 misverstanden hoop ik je voor die titel te behoeden.
1. Naamsvermelding
Een van de grootste misverstanden is dat naamsvermelding bij het gebruik van een afbeelding ervoor zorgt dat het gebruik rechtmatig is. Dat is helaas niet zo.
Die naamsvermelding behoed je meestal wel van een verdergaande inbreuk. Het ontbreken van naamsvermelding is namelijk vaak een inbreuk op de persoonlijkheidsrechten van de maker.
De naamsvermelding zelf maakt het gebruik nog geen citaat. Het is wel een van de voorwaarden van een citaat. Daar komt wellicht het misverstand vandaan.
LawStories in je mailbox?
2. Vrij op internet beschikbaar
Heel veel afbeeldingen kun je natuurlijk gewoon op internet vinden. Met een rechtermuisklik kun je het zo downloaden en anders maak je er gewoon een screenshot van. Er zit geen beveiliging op, dus zul je het wel mogen gebruiken, denken veel mensen.
Het auteursrecht ontstaan echter meteen wanneer een werk voldoende creatief is. De maker hoeft daar verder niets voor te doen. Er bestaan geen registers waar het werk ingeschreven kan of moet worden. Een copyright notice is geen verplichting.
De maker moet juist vrij zijn om anderen toestemming te geven zijn/haar werk te gebruiken. Wellicht is er toestemming verleend aan die derde. De inhoud van de toestemming (meestal de licentie) kun je van buitenaf niet zien. Dat de afbeelding dus op een andere website beschikbaar is, maakt het nog niet ‘vrij op internet beschikbaar’, laat staan dat het zou betekenen dat het ook ‘vrij gebruikt’ mag worden.
3. Social Media
Het is een groot misverstand dat je auteursrechten zou opgeven of overdragen wanneer je iets op social media zet. Ja, je geeft een zeer uitgebreide licentie, maar nee, dit is nog geen toestemming aan anderen om het ook te mogen gebruiken.
Afbeeldingen en andere content mogen uiteraard via de deelknoppen op social media worden gedeeld. Dus via de retweetknop op Twitter en via de share-knop op Facebook. Op Instagram kun je voorlopig alleen posts in stories delen. Een post als een eigen post delen kan (nog) niet en levert dus een inbreuk op het auteursrecht op.
Delen via de knoppen die het sociale medium zelf ter beschikking heeft gesteld mag wel. Alle andere vormen, zoals het maken van screenshots, afbeeldingen downloaden of het gebruik van externe apps mag dus niet.
4. Google
Bijna alles is te vinden via Google. Afbeeldingen nog makkelijker via Google Afbeeldingen. Google indexeert alles. Ja, daardoor komen er ook (tijdelijke) kopieën op de servers van Google te staan.
Tot begin 2018 konden foto’s direct vanuit Google bekeken en gedownload worden. Onder druk van onder meer Getty Images is die optie verwijderd. Iedereen die via Google een afbeelding vindt, wordt eerst doorgeleid naar de website waar de afbeelding te vinden is.
‘Gevonden via Google’ is dus echt geen excuus (meer), omdat je nu altijd bewust de foto van de website zelf moet downloaden.
Ook geavanceerd zoeken via Google, waarbij je meteen een licentie kunt aangeven waarbinnen je afbeeldingen wil kunnen vinden, geeft geen garantie. Eerder is in Nederland een man al veroordeeld in betaling van schadevergoeding wegens inbreuk op het auteursrecht van de fotograaf, omdat de man via Google dacht een juiste licentie te pakken te hebben, maar niet kon aantonen dat die licentie ook werkelijk op die foto rustte.
5. Te goeder trouw
Tsja, het is natuurijk mooi wanneer je te goeder trouw hebt gehandeld, maar daar heeft de maker geen boodschap aan. De inbreuk is er nu eenmaal geweest. Daar heeft de maker schade door geleden. Die schade zal vergoed moeten worden.
Er blijft maar rechtspraak komen waarin staat dat de inbreukmakers aanvoeren dat ze te goeder trouw waren en rechters blijven maar herhalen dat dit geen factor is in het geval van een inbreuk op het auteursrecht. De regels zijn immers bekend.
Dat iemand te goeder trouw gehandeld heeft, kan meestal twee dingen betekenen:
- De inbreukmaker heeft iemand anders op diens blauwe ogen geloofd en geen verder onderzoek gedaan of het klopt. De inbreukmaker zou dan in sommige gevallen die derde aansprakelijk kunnen stellen voor de schade.
- De inbreukmaker heeft zich niet voldoende verdiept in het auteursrecht en was dus niet op de hoogte van de regels. Dat iemand niet op de hoogte is van bestaande regels kan de rechthebbende uiteraard niet worden tegengeworpen. Bovendien kan iedereen dan wel zeggen dat ze de regels niet kennen om op die manier maar overal onderuit te komen. Het valt immers slecht te controleren.
Radar
Radar besteedt op maandag 21 januari 2019 aandacht aan dit onderwerp. Consumenten lijken steeds vaker aangesproken te worden op de inbreuken die ze plegen. Is dat terecht en zijn de vergoedingen die gevraagd worden rechtvaardig? Hoe kan een consument zich hiertegen beschermen?
In de uitzending geef ik hierover enkele tips.
- Laat altijd de werkelijke schade toelichten en onderbouwen
- Reageer altijd. Als er sprake is van een inbreuk, is schikken goedkoper dan het voor laten komen bij de rechter
- Gebruik niet zomaar beeld van internet. Vraag altijd om toestemming of maak gebruik van betrouwbare beeldbanken.
