Seksfilmpje van Patricia Paay: smaadschrift en schending portretrecht
Terwijl de meeste mensen een vetorecht zouden willen hebben om te kunnen bepalen of hun portret wel of niet openbaar gemaakt mag worden, wordt er over Patricia Paay wel gezegd dat ze het over zichzelf afgeroepen zou hebben en het ‘plasseksfilmpje’ dus wel verspreid zou mogen worden. RTL nieuws en Linda Nieuws interviewde mij al over dit voorval, maar er bleven vragen komen. Korte artikelen worden het best gelezen, maar ik neem nu even wat meer ruimte om proberen uit te leggen wat er wel of niet mag en waarom dat zo is. Juridisch gezien.
Waar gaat het over?
Er was een filmpje van Patricia Paay. Volgens haar advocaat zou het filmpje mogelijk niet bestaan of, als het wel zou bestaan zou het gefotoshopt zijn. Toch was het wel een filmpje waarvan Patricia Paay niet wilde dat het openbaar zou worden. Een filmpje waar ze, zacht gezegd, niet trots op was. Iemand dreigde echter het filmpje wel openbaar te maken, als Patricia Paay iets niet zou doen. Wat dat zou zijn, vertelt het verhaal niet. Er was dus sprake van afdreiging. Patricia Paay liet zich echter niet langer afdreigen en kwam met haar verhaal over de afdreiging zelf naar buiten. Haar advocaat bereidde intussen een kort geding voor. Een dag later kwam het filmpje alsnog, via Twitter, naar buiten en werd massaal gedeeld. Ook andere websites, zoals GeenStijl, hebben het filmpje (tijdelijk) op hun website geplaatst (door de tweet te embedden).
Afdreiging
Eh, afdreiging? Wat zeg je? Je zult wel afpersing bedoelen!
Nee, ik bedoel afdreiging. Bij afpersing wordt er gedreigd met geweld. Bij afdreiging wordt er gedreigd met smaad, smaadschrift of het openbaar maken van een geheim.
LawStories in je mailbox?
Smaadschrift
Het openbaar maken van het filmpje is smaadschrift. Smaad is het opzettelijk de eer en goede naam van iemand aanranden, met het doel daaraan ruchtbaarheid te geven. Het was een privé filmpje. De persoon die met het filmpje in de hand Patricia Paay heeft willen afdreigen, wist dus dat het de eer en goede naam aan zou tasten. Dat is immers juist waarom het voor de afdreiging geschikt was. Deel van de afdreiging was juist dat aan het filmpje ruchtbaarheid gegeven zou worden. Het openbaar maken van het filmpje was daarom smaadschrift.
Op smaadschrift staat een maximale gevangenisstraf van 1 jaar of een maximale geldboete van €8.200,-
Iedereen die het filmpje deelt is strafbaar
Iedereen die ruchtbaarheid aan het filmpje heeft gegeven, maakt zich schuldig aan smaadschrift. Elke keer dat het filmpje gedeeld wordt, wordt er ruchtbaarheid aan gegeven. De vraag is hooguit of je dan ook het opzet hebt op het aanranden van de eer en goede naam. Het filmpje doorsturen naar slechts één of twee vrienden zal ook nog niet zo snel opleveren dat er sprake is van ruchtbaarheid aan geven. Maar delen op Twitter of Facebook, ook als dat achter een slotje is, zal dat waarschijnlijk wel zijn, omdat je er een grotere groep mee bereikt.
Feit van algemene bekendheid
Als het feit dat verspreid wordt, zoals in dit geval het filmpje, al een feit van algemene bekendheid is, dan zorgt het verspreiden niet meer voor extra ruchtbaarheid. Het verder verspreiden ervan, na het moment dat het een feit van algemene bekendheid is geworden, zal dus geen smaad of smaadschrift meer kunnen zijn. Wie dus een van de eersten was die het filmpje heeft verspreid, heeft zich schuldig gemaakt aan smaadschrift. Wie het filmpje nog verspreid nadat al een grote groep mensen het heeft gezien, draagt dus niet meer bij aan de ruchtbaarheid van het filmpje en is dan niet meer strafbaar.
Klachtdelict
Smaad(schrift) is een strafbaar feit. Een misdrijf zelfs. Maar: het is ook een klachtdelict. Dat wil zeggen dat er eerst aangifte gedaan moet worden, voor de politie en het OM een onderzoek kunnen starten.
Patricia Paay zou inmiddels aangifte hebben gedaan. Of het OM inderdaad onderzoek gaat doen en denkt dat het haalbaar is, dat weten we nog niet.
Portretrecht
Naast smaad, wat een strafrechtelijke sanctie is, kan Patricia Paay ook civielrechtelijk optreden. Met het portretrecht in de hand kan ze publicatie van het filmpje verbieden én kan ze een schadevergoeding vorderen.
Als je als geportretteerde een redelijk belang hebt om je tegen openbaarmaking van je portret te verzetten, kun je de ander verbieden het portret openbaar te maken. Het redelijk belang is de uitkomst van een belangenafweging: het belang van de geportretteerde en het belang van de persoon die openbaar maakt. Valt het portret binnen de categorie bloot, sex en erotiek valt, heeft de geportretteerde al snel een redelijk belang. Kortom: Patricia Paay heeft hier wel een redelijk belang.
Iedereen die openbaar heeft gemaakt
Bij portretrecht gaat het ook om de impact die de openbaarmaking heeft gemaakt. Openbaarmaking in een landelijke krant of op landelijke TV is bijvoorbeeld al snel erger dan in het lokale suffertje. Anders dan in het auteursrecht is het dus niet zo dat als een portret eenmaal openbaar op internet staat, door linken of embedden het niet verder openbaar gemaakt zou worden. Doelgroep is in het portretrecht namelijk wel van belang. De ene website heeft een groter bereik dan de andere, bijvoorbeeld.
Hier speelt bijvoorbeeld ook niet of het een feit van algemene bekendheid is. Daardoor kan het civielrechtelijk zo zijn dat je wel aangesproken kan worden op het delen en openbaar maken van het portret, terwijl dat strafrechtelijk misschien niet meer zou kunnen.
‘Maar ze heeft toch zelf dat filmpje laten maken?’
Online zie ik veel opmerkingen voorbijkomen in de trant van ‘ze heeft zelf toestemming gegeven om het te laten filmen’, ‘ze wist toch dat er gefilmd werd’, ‘als je weet dat het gefilmd is, loop je nu eenmaal het risico dat het online gepubliceerd wordt’.
Het toestaan dat er gefilmd wordt, is nog geen toestemming voor publicatie. Dat geldt zowel voor het smaadschrift als voor het portretrecht. In beide gevallen is de vraag of de publicatie inbreuk maakt op de eer en goede naam. Dus ongeacht hoe het tot stand is gekomen.
Heimelijk filmen
Sterker nog: als Patricia niet eens wist dat er gefilmd werd, dan is er sprake van heimelijk filmen. Ook het heimelijk filmen mag niet en het in het bezit hebben van heimelijk gemaakte beelden is in beginsel niet toegestaan.
Vonnis: belediging en inbreuk auteursrecht
Pas in oktober 2020 werden de verdachten veroordeeld. Uiteindelijk werd het geen smaad, maar eenvoudige belediging en inbreuk op auteursrecht. Een persoon kreeg een voorwaardelijke taakstraf van 50 uur opgelegd en een ander kreeg een voorwaardelijke gevangenisstraf van een maand. De straffen werden voorwaardelijk, omdat de veroordeling zo’n drie jaar op zich heeft laten wachten.
-
#Contentrecht€ 22,00
Lees hierover meer bij: RTL Nieuws / Linda Nieuws / AD
