Onrechtmatig gebruik foto: wat is een redelijke schadevergoeding?
Al die fotografen die facturen sturen wanneer er inbreuk is gemaakt op hun auteursrecht zijn natuurlijk graaiers. Ze vragen onredelijk hoge bedragen. Nou ja, dat roept iedereen, dus dat zal dan wel zo zijn. Toch moet ik veel bloggers en website-eigenaren die me bellen, vaak vertellen dat ik ze niet kan helpen, omdat daar het bedrag niet absurd genoeg voor is. Deze mensen help ik gratis, maar eigenlijk vertel ik ze allemaal hetzelfde verhaal. Dat verhaal vertel ik nu ook aan jou.
Gebruikelijke licentievergoeding
Allereerst moeten we weten wat de werkelijke schade van de fotograaf is. Alleen die schade kan de fotograaf vergoed krijgen, volgens het Nederlandse rechtssysteem.
Die schade is het bedrag dat de fotograaf gekregen zou hebben, als er vooraf wel om toestemming voor gebruik zou zijn gevraagd. De gebruikelijke licentievergoeding dus. Fotografen die regelmatig licenties voor het gebruik van hun foto’s verkopen, publiceren hun prijzen vaak op hun eigen website. Of ze hebben een eigen beeldbank waar je zelfs per foto de prijs op kunt zoeken. Over beeldbanken gesproken: die publiceren bijna allemaal de prijzen bij de foto’s met vaak nog verschillende prijzen voor de verschillende soorten licenties. Je kunt in dat geval zo opzoeken wat je had moeten betalen als je vooraf wel om toestemming zou hebben gevraagd. Dat is de schade.
LawStories in je mailbox?
Kijk goed naar de licentie
De licentievergoeding alleen is niet altijd voldoende. Soms is bijvoorbeeld nog nodig dat de naam van de maker bij de afbeelding vermeld wordt. Als naamsvermelding ontbreekt, heeft de fotograaf recht op een extra vergoeding. Hoeveel dat is, is lastig te zeggen. Veel rechters kennen daar nog een keer de licentievergoeding voor toe. Een tijdje lang heeft die vergoeding meer tussen de 25% en 75% van de licentievergoeding gelegen.
Als je van de licentie het werk niet had mogen aanpassen, zoals de verhoudingen wijzigen of er een tekst overheen plaatsen, dan is dat nog eens een inbreuk op auteursrecht. Ook daar zou een vergoeding tegenover moeten staan. Ook over de hoogte daarvan kan gediscussieerd worden.
Algemene Voorwaarden niet van toepassing, wel toegepast
Als er geen overeenkomst is, kunnen algemene voorwaarden niet van toepassing zijn. Veel rechters erkennen dat ook wel. Toch passen ze de regels uit de voorwaarden van DuPho vaak toe in hun uitspraken, omdat ze het gebruikelijk vinden in de markt. Dat betekent dat bij een inbreuk op auteursrecht, ook om deze reden de schade verdrievoudigd mag worden.
Men zegt wel eens dat inbreuk maken loont
Nee, die zin heb ik niet zelf verzonnen, maar ik geloof dat ik het artikel inmiddels bijna uit mijn hoofd ken. Het is helaas niet het meest helder geschreven artikel, maar het wordt wel in bijna elke auteursrecht zaak aangehaald. Eigenlijk is het een samenvatting van een ander artikel, maar het is deze versie die steeds wordt gebruikt. Omdat in veel gevallen de rechter niet zomaar afgaat op wat een fotograaf eist, maar, zeker als het meerdere inbreuken zijn, een berekening gaat maken van wat redelijk is of wat de uitkomst van fictieve onderhandelingen zouden zijn geweest, kan de schadevergoeding lager uitvallen dan wat de fotograaf aan licentievergoedingen zou hebben gevraagd. Het is in dat geval goedkoper om een inbreuk te maken op auteursrecht en achteraf een vergoeding te betalen, dan vooraf een licentie te regelen. Of sterker nog: als er vooraf om een licentie zou zijn gevraagd, zou de fotograaf die misschien helemaal niet gegeven hebben, omdat het geboden bedrag te laag is. Nu er eenmaal inbreuk is gemaakt kon de foto gewoon gebruikt worden, waarschijnlijk nog tegen een lagere vergoeding ook.
Schikken
Een probleem is er om opgelost te worden. Of de inbreuk nu bewust of onbewust is gemaakt, de fotograaf leidt er schade door en die moet vergoed worden. Als het op een gerechtelijke procedure komt, kan de rechter zelfs alle proceskosten vorderen. Procederen kost daardoor veel tijd en geld. Dat wil je liever voorkomen. Ook een fotograaf wil dat liever voorkomen.
Probeer daarom in elk geval in onderhandeling te zijn en te blijven met de fotograaf. Doe je dat niet, dan schakelt deze waarschijnlijk externe hulp in van een jurist. Bovenop de gewone schade, komen dan ook nog eens de juridische kosten. Als je dan nog schikt, ben je waarschijnlijk meer geld kwijt dan als je eerder al bereid zou zijn te schikken.
Bedenk hoe dan ook dat je de basislicentie altijd zal moeten vergoeden. Over alle verhogen valt soms nog wel eens te praten. Het is echter nooit een verplichting om te schikken. Het blijft een kwestie van geven, nemen en onderhandelen. Vergeet ook niet dat de toon veel uit kan maken. Oprechte excuses willen nog wel eens een gunst opleveren, terwijl de bekende en ongeloofwaardige auteursrecht smoesjes juist het bloed onder de nagels vandaan kunnen halen, waarmee je wellicht een schikking helemaal verspeeld.
