Mocht het filmpje van de arrogante terrasmeisjes wel gepubliceerd worden?

De terrasmeisjes wilden niet gefilmd worden

De meiden gaven tijdens de ruzie aan dat ze niet gefilmd wilden worden. Toch bleef de meneer aan hun linkerzijde er mee doorgaan. Net zo lang tot ze agressief werden en de telefoon af probeerden te pakken. Had deze meneer op moeten houden met filmen?
Nee, in principe mag er overal gefilmd worden. Zodra je op een besloten terrein of binnenshuis gaat filmen, moet het filmen wel duidelijk zichtbaar zijn. Anders film je wellicht heimelijk. Wordt er gebruik gemaakt van bewakingscamera’s zal er een bordje moeten worden opgehangen om duidelijk te maken dat er gefilmd wordt.
Het filmen zelf is hier niet zozeer het probleem. De vraag is vooral of het filmpje wel gepubliceerd had mogen worden.

Portretrecht

De meiden willen uiteraard niet dat het filmpje nog verder verspreid raakt. Of het zin heeft om de media op te zoeken, als je juist wil dat het filmpje niet verder bekeken wordt, vraag ik me sterk af, maar dat terzijde. Waar zij met name een beroep op zullen willen doen is het portretrecht. Als zij een redelijk belang hebben dat zich tegen de openbaarmaking van het portret verzet, kunnen zij eisen dat het filmpje verwijderd wordt. Dat zal echter wel per openbaarmaking bekeken moeten worden. De openbaarmaking op de ene website is de openbaarmaking op de andere website natuurlijk nog niet.

Portret
Allereerst is de vraag of hier sprake is van een portret. Daarvoor is van belang dat de meiden herkenbaar in beeld zijn gebracht. In eerste instantie is het meisje dat klaagt over het haartje in haar broodje niet heel goed herkenbaar in beeld. Het meisje met het blonde haar zit ervoor. Het meisje met het blonde haar is wellicht wel herkenbaar, juist door dat lange blonde haar, haar lichaamshouding en manier van bewegen. Later in het filmpje, wanneer de meiden zich ook richten tegen de meneer die aan het filmen is, komen ze uiteraard wel duidelijk herkenbaar in beeld. Er is op dat moment in elk geval sprake van een portret. Of blurren nog veel geholpen zou hebben, durf ik niet te zeggen. Ondanks dat een stem niet kan zorgen voor een portret, denk ik dat aan de houding en manier van doen en laten de meiden al snel herkend zouden kunnen worden.

Belangenafweging: Portretrecht en Vrijheid van Meningsuiting

Redelijk belang van de geportretteerde
Het portretrecht is nog geen vetorecht. Dat de meiden het niet zo leuk vinden dat het filmpje online staat, is dus nog niet genoeg om het ook te laten verwijderen. Ook negatieve portretten mogen in principe gewoon gepubliceerd worden. Alleen als zij een zwaarwegend belang hebben, kunnen zij zich tegen publicatie verzetten. Ze bevinden zich in het openbaar en niet op een locatie waar zij zich privé mochten wanen. De context waarin het filmpje is geplaatst was niet diskwalificerend. In de meeste gevallen waarin het filmpje geplaatst wordt, is er zelfs nauwelijks sprake van context. Er is hooguit sprake van gevaar voor bespotting of minachting. Maar ook daar is niet al te snel sprake van, als de context het portret niet nog erger maakt.

Vrijheid van Meningsuiting
Tegenover een (mogelijk) redelijk belang van de geportretteerden staat het recht op vrijheid van meningsuiting. Die twee belangen wegen in beginsel even zwaar. De vrijheid van meningsuiting is meer dan het uiten van een mening. Het gaat ook om vergaren van informatie, bijvoorbeeld. In dit geval wordt er met het delen van het filmpje niet specifiek een mening geuit. Er wordt wel een situatie aan de kaak gesteld. Hoe gaan mensen met elkaar om in dergelijke situaties? Had de meneer wel moeten zeggen dat het meisje arrogant was en naast haar schoenen liep? Was de reactie van het meisje niet wat overdreven? Hoe reageerde het horecapersoneel? Accepteren wij dit soort situaties of vinden we dat hier wat aan moet veranderen? Kortom: het draagt bij aan het publiek debat.

Belangenafweging
Wat hier erg belangrijk blijkt te zijn, is de context waarin het filmpje geplaatst is. Een artikel waarin de meiden extra belachelijk worden gemaakt, een en ander nog eens wordt aangedikt, waarin de meiden extra worden aangevallen, belachelijk gemaakt worden of er misschien zelfs onwaarheden worden verteld, zou er voor kunnen zorgen dat het filmpje, of een still daarvan, niet in of bij dat artikel geplaatst zou mogen worden. Er is dan sprake van bijvoorbeeld een diskwalificerende context, waardoor de wijzer bij de belangenafweging uit kan slaan naar het portretrecht.

Strafrecht

In de eerste plaats hoort deze zaak thuis in het burgerlijk recht. Dat is het recht waar partijen er onderling uit moeten komen. In het strafrecht gaat de staat iemand strafrechtelijk vervolgen en heb je daar als slachtoffer bijna niets meer mee te maken (je hebt wel een aantal rechten, overigens). Wil de politie dus iets ondernemen, moet er op zijn minst sprake zijn van een vermoeden van een strafbaar feit.
Dat kan bijvoorbeeld smaad of laster zijn. Het zijn bijzondere vormen van belediging. Bij smaad of smaadschrift probeert iemand opzettelijk de eer en goede naam van een ander aan te tasten. Daarbij kan het best zo zijn dat er waarheden worden verteld. Het gaat er met name om dat het doel is om, door deze waarheden te vertellen of op te schrijven, de eer en goede naam van iemand aan te tasten. Als de eer en goede naam wordt aangetast, terwijl de ‘smaad’ ter verdediging dient, is het geen smaad meer. Laster is min of meer hetzelfde als smaad, maar in dat geval worden er juist onwaarheden over een ander naar buiten gebracht. Smaad en laster zijn strafbaar. Je kunt er respectievelijk maximaal 6 maanden en 2 jaar voor achter de tralies belanden.

Meer hierover weten? Neem contact op!

Lees hierover ook bij NOS / Tubantia / De Telegraaf / AD