Auteursrecht smoesjes: ik kon het eenvoudig downloaden – thuiskopie
Thuiskopie. Eén rechter muisklik. Meer is er meestal niet voor nodig. Zeg het maar, waar wil je de foto, infographic, muziek, PDF of ander bestand opslaan? Op de desktop van je computer of liever in een speciale map met ‘gratis gedownload’? Zo gepiept. Kijk, als jij je fiets niet op slot zet, mag ik hem toch ook zomaar meenemen? Smoesjes zijn het. Onrechtmatig een foto of een fiets van iemand anders gebruiken, mag namelijk niet.
Een foto of ander werk downloaden kan onrechtmatig zijn
De thuiskopie daargelaten, is het downloaden van een foto, video, muziek of ander downloadbaar bestand, onrechtmatig, wanneer er geen toestemming is verkregen om het te downloaden. Je schendt dan het auteursrecht. Net zoals je een fiets niet mag gebruiken of toe-eigenen als er geen slot op zit. Dat heet diefstal.
Wist je dat de politie soms zelfs lokfietsen inzet? Fietsen die ze expres zonder slot tussen andere fietsen in zetten. Daarmee pakken ze de mensen die alle fietsen langs lopen om te kijken welke er niet op slot staan of die makkelijk van het slot te halen zijn. Die fietsen nemen deze dieven gemakkelijk mee. Zo kan de politie dus een lokfiets inzetten om deze personen gemakkelijk op het spoor te komen.
LawStories in je mailbox?
Eenvoudig kunnen downloaden is nog geen toestemming voor gebruik
Het auteursrecht geeft de maker van een werk het recht te bepalen wanneer een werk openbaar gemaakt (gepubliceerd) mag worden en of het verveelvoudigd (gekopieerd) mag worden. De wet geeft wel enkele uitzonderingen, zoals de thuiskopie en het citaatrecht. Maar als er geen gebruik gemaakt kan worden van een uitzondering, is het gewoon een inbreuk op auteursrecht.
Dat een bestand gemakkelijk gedownload kan worden, wil nog niet zeggen dat het ook gebruikt mag worden. Downloaden mag bijvoorbeeld wel ‘voor eigen oefening, studie of gebruik’. Dat heet een thuiskopie. Maar het geeft dus nog geen toestemming om het beeld opnieuw openbaar te maken. Bijvoorbeeld door het op social media te delen of door het te gebruiken bij een blogpost.
Dat je het dus kunt downloaden, wil nog niet altijd zeggen dat je het ook mag downloaden. Laat staan dat je het opnieuw openbaar mag maken.
Wanneer is er sprake van een thuiskopie?
Alleen natuurlijke personen, dus nooit een stichting of onderneming bijvoorbeeld, mogen gebruik maken van de thuiskopie.
Belangrijk is bijvoorbeeld ook, dat er geen commercieel gebruik gemaakt wordt van het werk.
Bij een thuiskopie gaat het altijd om een reproductie. Om een echte kopie. Dus niet een aangepaste versie of nagemaakte versie.
Als je gebruik wil maken van de thuiskopie-regeling, moet je altijd zelf voor de kopie zorgen. Je mag daarom niet iemand anders een CD voor jou laten kopiëren, zodat je deze thuis kunt beluisteren. Je zou dan eigenlijk de CD eerst moeten lenen om het vervolgens zelf op je computer over te zetten bijvoorbeeld. Je mag dus ook jouw e-books of foto’s niet aan een ander e-mailen. Ach, vooral een praktisch obstakel en ook meestal niet het grootste probleem.
Redelijke vergoeding via Thuiskopie-heffing
Daarnaast moet er voor een thuiskopie wel een redelijke vergoeding betaald worden. Dat is ook wel zo eerlijk. In alle andere gevallen zou er tenslotte een product verkocht worden. Dat is nu niet het geval. De vergoedingen zijn erg laag en worden doorberekend via de producten waarop dit soort zaken opgeslagen kunnen worden. Vroeger betaalde je voor cassettebandjes bijvoorbeeld een beetje meer, omdat je daarop muziek van de radio op kon nemen of later er muziek van CD’s op over kon zetten, zodat je muziek in de auto kon luisteren. Tegenwoordig zit er een thuiskopie-heffing op blanco CD’s, USB-sticks, (externe) harde schijven, MP3-spelers en dat soort zaken.
Dus mag ik alles downloaden wat ik wil, ook als ik weet dat het illegale content is?!
Nee, helaas niet. Uploaden en delen van wat je gedownload hebt, is namelijk nog steeds niet toegestaan. Veel mensen doen dan echter wel. Zij delen hun content op een website , waar het vervolgens weer door anderen gedownload kan worden. Eventueel via P2P sharing. Die content is echter onrechtmatig geuploadet. Als nou heel duidelijk is dat een persoon of een bepaalde website content illegaal verspreid, bijvoorbeeld via P2P sharing, dan mag je die content niet zomaar downloaden.
Komt de content van de maker zelf, bijvoorbeeld op de website van de maker of omdat de maker het zelf op een andere website heeft geplaatst, mag je die bestanden dus wel onder het mom van een thuiskopie downloaden.
Maar absoluut niet opnieuw delen of openbaar maken!
Hyperlinks mogen meestal wel gedeeld mogen. Embedden is zelfs toegestaan.
Maar content die je gedownload hebt, al heb je dat legaal onder het mom van de thuiskopie gedaan, mag je deze content absoluut niet opnieuw delen of uploaden. Zelfs niet als je dat niet-commercieel doet. Wat je gedownload hebt, mag je dus niet op je social media kanalen plaatsen of op je website uploaden of op een andere manier delen. Geen muziek op je website zetten, geen plaatjes op Facebook plaatsen, niet je blogpost versieren met een mooie foto en ga zo maar verder.
Dat het kan, wil nog niet zeggen dat het ook mag. Dat is een smoesje
Het is dus een smoesje, wanneer je zegt dat je iets hebt gebruikt, omdat je het nu eenmaal zo gemakkelijk kon downloaden of delen.
Ja, het is als maker verstandig om je werken zo goed mogelijk te beschermen. Dat vergemakkelijkt het handhaven en zorgt er met een beetje geluk ook voor dat het minder gejat wordt. Maar je bent absoluut niet verplicht om extra maatregelen te treffen. Jouw werk mag niet zomaar gebruikt worden. Ook niet, als er geen slot op zit.
Meer leren over auteursrecht en de uitzonderingen? Volg de online cursus auteursrecht!
