Auteursrecht smoesjes: het werk was onbeschermd
Auteursrecht smoesjes. Je kent ze wel. Foto’s gebruikt, teksten overgenomen, filmpje gedownload. Het mag niet. Maar de ‘dader’ vindt natuurlijk dat hij/zij compleet onschuldig is en smijten met auteursrecht smoesjes. Dat smoesje zorgt ervoor dat ze onschuldig zijn. Toch? Een van die veel voorkomende smoesjes is “hadden ze het maar (beter) moeten beschermen” of “ik kon het zonder moeite kopiëren of downloaden”. Omdat het makkelijk is, mag het ook? Helaas werkt het zo simpel niet en ik zal je uitleggen waarom.
Om werk te kopiëren: geld inwerpen.
Auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker
Alleen de maker van een werk mag bepalen of dat werk, zoals een afbeelding, tekst of muziek, openbaar gemaakt mag worden en/of verveelvoudigd mag worden. Niemand anders mag dat beslissen. Nou ja, de maker kan iemand die toestemming geven en de wet zorgt ook nog voor enkele beperkingen zoals het citaatrecht en de thuiskopie.
In de meeste gevallen is er dus toestemming van de maker of auteursrechthebbende nodig, om het werk te mogen gebruiken. Uitsluitend de maker/auteursrechthebbende mag over het gebruik van het werk beslissen. Het simpele feit dat een werk makkelijk te kopiëren of te ‘jatten’ is, maakt nog niet dat het werk gebruikt mag worden, zonder nadere toestemming.
LawStories in je mailbox?
Sterker nog: beschermen is nauwelijks mogelijk
Het is geen verplichting om een copyright notice op of bij het werk te plaatsen. Ook watermerken in foto’s zijn absoluut niet verplicht. Je zou daarmee een maker dwingen diens werk te verminken, terwijl het juist een recht van de maker is om die verminking tegen te gaan. Hoe had je dat overigens willen doen met tekst? Deze onleesbaar maken? Als ‘beschermen’ zo ver moet gaan, dat het werk niet meer gebruikt kan worden waar het voor bedoeld is, is het auteursrecht niets meer waard. En laten we wel wezen: technisch beschermen is nagenoeg onmogelijk. Tekst kan altijd nog overgetikt worden. Voor beeld en geluid zijn er misschien wat drempels op te werpen, maar geheel voorkomen dat er gekopieerd wordt, kan niet.
Auteursrecht beschermt tegen ongeoorloofd gebruik
Het auteursrecht is er nu juist voor, om makers te beschermen. Om er voor te zorgen dat zij hun werk zonder belemmeringen kunnen maken en tentoonstellen. Waarbij de exploitatierechten (het recht om te mogen verveelvoudigen en openbaar maken) er zijn om de inkomsten te beschermen. Als iedereen alles zomaar mag namaken of gebruiken, heeft de persoon die het eerst het werk bedacht heeft er alle tijd en moeite en misschien ook geld in gestoken en zou een ander zonder die investering te doen, met dat werk aan de haal mogen gaan. Op die manier zou het voor de maker veel te lastig worden om geld te verdienen met zijn werk.
Nu zou je best de discussie aan kunnen gaan dat makers nu misschien te goed beschermd worden, maar dat is nog geen vrijbrief om alle makkelijk te kopiëren werken te mogen gebruiken naar eigen zin.
Vraag om toestemming of zoek naar werken met licenties
Veel mensen voelen zich vereerd als hun werk ergens voor gebruikt wordt. Soms is toestemming en een kleine vergoeding al genoeg. Anderen stellen hun werk onder bijvoorbeeld een creative commons licentie beschikbaar, waardoor het werk, onder voorwaarden, gratis gedeeld en gebruikt mag worden. Zie je iets dat je graag zou willen gebruiken? Wat kost het nou om even een mailtje te sturen en om toestemming te vragen?
Alles weten over auteursrecht?
Lees ook:
– Hoe kan ik mijn foto’s beschermen?
– Auteursrecht Smoesjes: Er stond geen naam bij
– Auteursrecht smoesjes: Maar zij doen het ook
