Hoe kan ik mijn foto’s beschermen?
Van 12 tot 21 september 2014 is het weer fotoweek. Daarom ook een week lang foto-gerelateerde blogs voor zowel fotografen als gebruikers. Deze keer over het beschermen van je foto’s tegen onrechtmatig gebruik.
Hoe kun je foto’s beschermen? Het auteursrecht is niet gebonden aan formaliteiten. We kennen dus geen register van beschermde werken, of dit nu foto’s, teksten of andere werken zijn. Dat heeft zo zijn voordelen: je hoeft niet elk werk te registreren, wat nogal kostbaar zou worden, maar het heeft ook nadelen: het is lastiger om aan te tonen of je auteursrecht hebt op dat werk. Voor dit artikel ga ik er even van uit dat er auteursrecht rust op jouw werk. Nu wil je het alleen nog beschermen. Maar hoe?
Werp een drempel op
Echt voorkomen kun je het niet, dat je foto’s onrechtmatig gebruikt worden of dat ze gekopieerd worden terwijl dat niet mag. Is een foto zo bijzonder, dat die niet op het internet mag zwerven, zou je hem er eigenlijk niet op moeten plaatsen. (En dan nog kan iemand een foto maken van een print of een print inscannen en deze online plaatsen). Maar als je de foto’s wel online wil laten zien, als portfolio, voor bij je blog of vanwege marketing doeleinden, dan kunnen onderstaande tips helpen een drempel op te werpen.
LawStories in je mailbox?
Eerst zelf de foto openbaar maken
Maak het de foto vooral eerst zelf openbaar. Zo is de kans het grootst dat de foto weer naar jou herleid kan worden. Bovendien kun je er dan nog je eigen naam aan koppelen, door die in, op of bij de foto te plaatsen. Het is verstandiger de foto eerst openbaar te maken op bijvoorbeeld je eigen website of Flickr of 500px, dan op Facebook, omdat sites zoals Facebook alle metagegevens weer wijzigen of verwijderen, waardoor je minder makkelijk terug te vinden bent als maker.
Je naam bij het werk
De wet gaat er vanuit dat als er een naam bij het werk staat, die persoon ook de maker van het werk is. Daar kun je dus gebruik van maken!
Als je zelf je foto openbaar maakt of publiceert, zoals op je eigen website of op Facebook, zet er dan duidelijk je naam bij. Eventueel als klein ‘watermerkje’ in de foto. Zo kunnen mensen gemakkelijk de maker herleiden en zullen ze ook sneller om toestemming voor gebruik van de foto vragen.
Social Media
Je naam zichtbaar op de foto plaatsen is vooral verstandig wanneer je de foto wilt (laten) verspreiden op social media. Je webadres is dan nog makkelijker. Het komt tenslotte vaak voor dat er sprake is van een ‘dode link’ of dat mensen de foto toch kopiëren in plaats van delen, pinnen of embedden. Je naam staat dan in de foto, waardoor mensen die het wel graag goed regelen, je gemakkelijk kunnen vinden.
Naam in IPTC van de foto
IPTC is metadata die je aan de foto kunt toevoegen. Net zoals een foto ook EXIF gegevens heeft. Software maarmee je foto’s kunt beheren, zoals Aperture (Apple) of Lightroom (Adobe), hebben de mogelijkheid deze gegevens in te vullen. Dat kan heel eenvoudig. In de IPTC kun je meteen de foto’s van een duidelijke licentie of ‘all rights reserved’ voorzien, zodat dit ook goed opgepakt wordt door Google.
Deze gegevens blijven (onzichtbaar) aan de foto’s gekoppeld. Dat zorgt ervoor dat je foto’s gemakkelijker terug kunt vinden wanneer ze gebruikt worden door een derde. De meeste mensen weten namelijk niet dat deze gegevens aan zo’n foto gekoppeld zitten of bewerken de foto niet in software waar ze de gegevens kunnen wijzigen. Bovendien zorgt het in bijvoorbeeld WordPress ervoor dat de informatie die aan de foto’s wordt meegegeven, automatisch wordt overgenomen.
Facebook schijnt deze gegevens er overigens weer uit te filteren. Daar is dit dus geen oplossing voor.
Watermerk over de foto
Niet een erg charmante oplossing, maar als je zo goed mogelijk wil voorkomen dat mensen de foto’s überhaupt gaan gebruiken, kun je een watermerk over de foto plaatsen.
Dit biedt absoluut geen garanties. Foto’s zullen nog steeds gedeeld worden op bijvoorbeeld Facebook, maar de kans is hiermee wel een stuk kleiner dat de foto’s professioneel gebruikt zullen worden of dat ze geprint worden.
En ja, ook watermerken kunnen weer weg-gephotoshopt worden, maar dat kost zoveel moeite, dat dit niet heel vaak zal gebeuren.
Licentie
Geef je foto’s een duidelijke licentie mee. Eventueel helemaal geen zelfs, maar informeer de bezoekers van jouw website dan dat alle rechten zijn voorbehouden. Of juist vriendelijk: dat ze even contact moeten opnemen wanneer ze een foto willen gebruiken. Verzin maar een mooie tekst die het beste bij jou past. Zorg ook dat de tekst eenvoudig vindbaar is op de site. Mensen zullen er niet naar op zoek gaan, maar als ze het tegenkomen, zorgt het er wel voor dat mensen bewust worden van het feit dat ze de foto’s niet zomaar kunnen gebruiken.
Het is verstandig de licentie ook op te nemen in de IPTC, zodat deze in zoekresultaten verschijnt.
Voorkom opslaan door rechtermuisklik
De rechtermuisklik is ook zeker geen garantie. In de code kan immers zo gevonden worden waar het plaatje staat, om het alsnog te gebruiken. Sommige mensen plaatsen een onzichtbaar plaatje over de foto heen, zodat met een rechter muisklik dat doorzichtige plaatje wordt gedownload, in plaats van de foto zelf. Het voorkomt echter geen screenshots.
Foto’s zo klein mogelijk uploaden
Zorg dat je foto’s zo klein mogelijk online zet. Groot genoeg om op een gemiddeld beeldscherm er mooi uit te laten zien, maar klein genoeg om er voor te zorgen dat er geen heel grote prints mee gemaakt kunnen worden. Maximaal 1024 pixels ziet er op alle schermen nog goed uit. Daar kunnen nog steeds prima prints mee gemaakt worden, maar geen grote posters bijvoorbeeld.
Geef je foto’s aan een klant? Zorg er dan voor dat je een mapje met foto’s hebt voor print en een mapje met foto’s voor online gebruik. De foto’s die online gebruikt kunnen worden zijn kleiner en je zou daar je naam nog klein in kunnen zetten (afhankelijk van het soort klant en het soort afgesproken gebruik van de foto’s). Zo voorkom je dat zij de hoge resolutie foto’s online gaan zetten, omdat ze niet weten hoe ze het kleiner moeten maken.
Wat zijn jouw tips?
Heb jij nog een goede tip, hoe je foto’s kunt beschermen? Deel ze in de comments, zodat iedereen leert hoe je zo goed mogelijk je foto’s kunt beschermen.
Bestel het e-book Auteursrecht voor fotografen
Inbreuken vinden en oplossen
Inbreuken opsporen en oplossen is de volgende stap. Volledig voorkomen dat de foto’s (onrechtmatig) gebruikt worden, kun je tenslotte niet. Hier heb ik al eerder blogposts over geschreven:
– Hoe weet ik of mijn content gestolen is?
– Auteursrechtinbreuk. Eerst waarschuwen?
– Inbreuk op Auteursrecht? Een stappenplan.
