Auteursrecht smoesjes: Er stond geen naam bij
Auteursrecht smoesjes. Hoe meer ik er over schrijf, hoe meer ik er tegenkom. Als je dacht dat het alleen de ‘amateurs’ zijn die het niet weten, heb je het mis. Laatst hoorde ik zelfs van een jurist: “Er stond geen naam bij, dus mochten we het beeld gewoon gebruiken.” Tsja, niet echt. Makers hebben het recht op naamsvermelding. Of eigenlijk, het recht zich te verzetten tegen het niet vermelden van hun naam. Voor de makers bestaat echter absoluut geen verplichting om hun naam bij het werk te vermelden. Staat er geen naam bij het werk, zul je simpelweg iets harder je best moeten doen om de maker te achterhalen. Maar ik begrijp misschien wel waar het misverstand vandaan komt.
Wiens naam wordt vermeld, is de maker van het werk
De auteurswet gaat er vanuit dat de naam die bij een werk wordt genoemd, ook de naam van de maker van het werk is.
Zie je dus een bepaalde naam staan bij een werk, mag je er in principe van uitgaan dat die persoon ook de maker is. Wil je een beeld of tekst als citaat gebruiken, noem je dus dezelfde naam bij het citaat. Kun je het niet als citaat gebruiken, maar wil je het werk toch gebruiken, zul je om toestemming moeten vragen. Dat kan dus bij de persoon wiens naam bij het werk genoemd staat. Wel zo handig.
LawStories in je mailbox?
Een naam bij het werk is geen garantie
Een naam bij het werk is echter nog geen garantie dat die persoon ook de maker is. Er mag tegenbewijs geleverd worden. Dat is, vooral voor de makers, ook wel zo prettig. Genoeg websites die bijvoorbeeld beeld lenen en er hun eigen watermerk ingooien. Lijkt het net of het beeld van hen is. Niets is minder waar.
Tegen zulk soort naamsvermeldingen kunnen makers zich overigens verzetten. Ze hoeven niet te tolereren dat er een andere dan de juiste naam bij het werk staat. Dat is een persoonlijkheidsrecht.
Geen naam, dus is het werk vrij te gebruiken?
Omdat het uitgangspunt is dat de naam van de maker bij een werk genoemd wordt, denken mensen ook wel eens dat een werk zonder naam vrij gebruikt mag worden. Alsof het werk dan in het publieke domein is. Zo werkt dat echter niet. Werken komen pas in het publiek domein wanneer het auteursrecht is komen te vervallen.
Een ander probleem zijn de zogenaamde verweesde werken. Werken waarvan de maker niet meer te achterhalen is. Veel mensen zeggen bij een dode Pinterest link al snel dat ze daardoor de maker niet konden vinden. Dat maakt het echter nog geen verweesd werk. Google biedt bijvoorbeeld de optie om de url van een plaatje of het plaatje zelf in te voeren, waarna je websites te zien krijgt waar hetzelfde of een gelijkend beeld te vinden is. Op die manier kun je alsnog de maker achterhalen.
Veel werk? Ja, het kost vast meer tijd dan je zou willen, maar dat is geen excuus!
Verweesde werken
Als een werk nu echt verweesd is en je geen flauw idee hebt wie de maker is, al dagen Google geraadpleegd hebt, gezocht bij wikipedia, Foto Anoniem platgebeld, de hele wereld overgevlogen, maar de maker niet kunnen vinden, dan mag je het werk voorlopig blijven gebruiken. Verstandig is dan wel er bij te zetten dat je geprobeerd hebt de maker te achterhalen. Als deze zich vervolgens meldt kun je het werk alsnog offline halen of de naam er bij vermelden, maar net wat jullie onderling afspreken.
Maar doe me een lol en ga er nou niet te snel van uit dat een werk verweesd is. Als dat namelijk eigenlijk niet zo is, kan het je duur komen te staan. De maker mag namelijk gewoon een (schade)vergoeding vorderen voor het gebruik van het werk, door jou.
Lees ook:
– Auteursrecht smoesjes: “maar zij doen het ook”
– Auteursrecht smoesjes: Google
– Zo geef je goede naamsvermelding
– Geen naamsvermelding, geen beeld?
