Richard Prince en Patrick Cariou treffen schikking
Het heeft 5 jaar geduurd en ook de Amerikaanse rechter heeft zich over de zaak gebogen. Uiteindelijk troffen Richard Prince en Patrick Cariou dan toch een schikking.
Fotografie en Kunst
Patrick Cariou is fotograaf. Door deze zaak in elk geval wereldwijd bekend om zijn serie Yes Rasta. Richard Prince is een kunstenaar. Hij staat onder meer bekend om zijn werken waarvoor hij als basis bekende foto’s gebruikt. Foto’s uit kranten bijvoorbeeld, maar dus ook foto’s van Patrick Cariou.
De vraag is: mag dit? De fotograaf heeft tenslotte auteursrecht op zijn foto. Dat is een exclusief recht. Een ander mag die foto niet zomaar gebruiken, laat staan bewerken. Voor kunstenaars, die geen fotograaf zijn, is het echter heel gebruikelijk om foto’s voor hun kunstwerken te gebruiken. Als voorbeeld of ‘inspiratie’ of om het te verwerken in hun eigen nieuwe kunstwerk. Door de ruzie tussen Cariou en Prince is er een tweestrijd ontstaan. Zeggen dat foto’s niet voor kunstwerken gebruikt mogen worden, kan de kunstenaars erg beperken. Maar zeggen dat foto’s best gebruikt mogen worden voor kunstwerken, zou weer betekenen dat er op elke foto een label met ‘steel dit’ geplakt wordt.
LawStories in je mailbox?
Fair Use
Er diende een rechtszaak tussen Cariou en Prince. Nog geen jaar geleden was de uitspraak daarvan dat 25 van de 30 werken, zoals Prince ze bewerkt had, waren toegestaan. Over de andere 5 zou een lagere rechter zich opnieuw moeten buigen. Over deze 5 werken is nu de schikking getroffen.
De 25 werken zouden toegestaan zijn onder de Amerikaanse regel van Fair Use. In Nederland kennen we geen regeling met betrekking tot fair use. We kennen wel veel excepties die er op lijken, zoals het citaatrecht en de parodie, waarbij bovendien altijd de naam van de maker van het oorspronkelijke werk vermeld moet worden. Het fair use zoals dit in de VS is geregeld, lijkt veel algemener en breder te zijn.
Prince verkocht de werken, voor veel geld, onder zijn eigen naam, zonder daar de naam van Cariou bij te vermelden. Dat zou in Nederland alleen kunnen bij een parodie, en was volgens het Amerikaanse Court of Appeals geen probleem. Het werk zou voldoende gewijzigd zijn om onder de fair use exceptie te vallen. Het werk was voldoende getransformeerd.
Meer uitleg over Fair Use kun je lezen op de site van Stanford University.
Nederland
Mag dit in Nederland ook? Nee. Het valt namelijk niet onder een van de bestaande uitzonderingen.
Het is op zich wel zo, dat door al deze wijzigingen en bewerkingen door Prince, er ook naar Nederlands recht een nieuw auteursrecht is ontstaan, maar dat wil niet zeggen dat hij geen inbreuk maakt op het werk van Cariou. Die twee gevallen kunnen naast elkaar bestaan: je kunt zowel een nieuw werk creëren en met dat nieuwe werk nog inbreuk maken op een ander werk.
Een voorbeeld daarvan is de schets van Van Dongen naar aanleiding van een foto van Breukel in de race om een portret van Koning Willem-Alexander te mogen maken.
Een parodie mag wel, maar enkel onder voorwaarden. Het moet redelijkerwijs geoorloofd zijn. Een parodie mag daarom in elk geval geen afbreuk doen aan het origineel en mag ook geen duidelijk commercieel karakter hebben. De bewerkingen van Prince kunnen daarom volgens Nederlands recht niet als parodie aangemerkt worden.
Lees ook: Wat is fair use? / Plagiaat / Plagiaat door Van Dongen op foto Breukel? / Appropriation art
