Auteursrecht: Werk
“Mijn webteksten zijn gejat! Kijk maar, hij gebruikt twee woorden die ik zelf bedacht hebt. Nu is de tekst bijna hetzelfde!” Inbreuk op auteursrecht, vinden deze ondernemers dat. Maar is dat ook zo? Auteursrecht kun je alleen hebben op een ‘werk’. Het is dus belangrijk te weten wanneer er sprake is van een werk. Een introductie.
Werk volgens de Auteurswet
In de auteurswet staat het volgende:
Onder werken van letterkunde, wetenschap of kunst verstaat deze wet:
1°. boeken, brochures, nieuwsbladen, tijdschriften en alle andere geschriften;
2°. tooneelwerken en dramatisch-muzikale werken;
3°. mondelinge voordrachten;
4°. choreografische werken en pantomimes;
5°. muziekwerken met of zonder woorden;
6°. teeken-, schilder-, bouw- en beeldhouwwerken, lithografieën, graveer- en andere plaatwerken;
7°. aardrijkskundige kaarten;
8°. ontwerpen, schetsen en plastische werken, betrekkelijk tot de bouwkunde, de aardrijkskunde, de plaatsbeschrijving of andere wetenschappen;
9°. fotografische werken;
10. filmwerken;
11°. werken van toegepaste kunst en tekeningen en modellen van nijverheid;
12°. computerprogramma’s en het voorbereidend materiaal;
en in het algemeen ieder voortbrengsel op het gebied van letterkunde, wetenschap of kunst, op welke wijze of in welken vorm het ook tot uitdrukking zij gebracht.
Deze lijst is dus niet limitatief. Nog veel meer zaken kunnen werken zijn. Denk aan websites, zowel het design (de voorkant/ontwerp) als het technisch ontwerp (de achterkant/broncode), logo’s en huisstijlen, maar ook 3D producten. Om te bepalen wat een werk is, hebben we aan de definitie van de wet niet voldoende. In de rechtspraak is het daarom nader gespecificeerd.
LawStories in je mailbox?
Werk volgens Rechters
Rechters hebben door de jaren heen de definities wat weten te verbeteren en nuanceren. Zo is voor een werk het volgende zeer van belang:
eigen en oorspronkelijk karakter dat het persoonlijk stempel van de maker draagt
Een eigen en oorspronkelijk karakter wil zeggen dat het een werk moet zijn dat niet al bestaat en niet zo eenvoudig (banaal en triviaal) is dat er geen auteursrecht op kan rusten. Daarom zijn losse woorden en heel eenvoudige zinnen meestal niet door het auteursrecht beschermd. Zelfs een eenvoudige, goed uitgelichte, productfoto zonder creatieve keuzes, zou naar mijn idee niet altijd voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking kunnen komen.
Het persoonlijk stempel van de maker klinkt erger dan het is. Het zegt niet dat je een werk ziet en meteen moet kunnen noemen wie de maker is, maar wel dat de maker creatieve keuzes heeft gemaakt bij het maken van het werk. Eigen en oorspronkelijk ziet in die zin meer op ‘nieuw’ en persoonlijk stempel is eigenlijk een vorm van creativiteit, ofwel de keuzes van de maker.
Nieuw werk dat inbreuk maakt
Nou bestaat er de mogelijkheid voor een heel vreemde situatie. Het kan zijn dat je als basis een bepaald werk gebruikt en dit na gaat maken of gaat veranderen. Je kunt daarbij zoveel eigen creativiteit gebruiken en zoveel wijzigingen aanbrengen dat er een eigen werk ontstaat met een eigen en oorspronkelijk karakter dat het persoonlijk stempel van de maker draagt. Het kan echter zo zijn dat het originele werk, dat je als basis hebt gebruikt, wel in het nieuwe werk nog te herkennen is. Vooral omdat karakteristieke kenmerken van het oorspronkelijke werk in het nieuwe werk terugkomen. In dat geval maakt het nieuwe werk inbreuk op het oorspronkelijke werk.
Dat was naar mijn idee bijvoorbeeld het geval bij de tekening van Iris Van Dongen naar aanleiding van de foto van Koos Breukel.
