Hyperlink is geen nieuwe openbaarmaking

Verloop van de zaak

Even terug in de tijd. Eind oktober 2011 meld Pownews dat de foto’s van Britt Dekker voor de decembereditie van Playboy zijn uitgelekt en laat daarbij twee foto’s zien. De volgende dag verschijnt er op de website GeenStijl een artikel over de uitgelekte foto’s. Bij dat artikel plaatsen ze twee uitsnedes van foto’s. Daarnaast bieden ze een hyperlink aan waardoor mensen op een pagina van Filefactory.com uitkomen waar ze de foto’s als PDF kunnen downloaden. Filefactory had destijds de website uit laten sluiten voor zoekmachines, zodat deze niet geïndexeerd zou worden. Dat wil zeggen dat de pagina niet via een zoekmachine vindbaar zou zijn. Alleen mensen die de exacte URL kennen (of via een link met die URL) konden de pagina met de bestanden vinden. De rechtbank vond in 2012 dat er sprake was van een openbaarmaking van de foto’s door deze link te plaatsen. De rechtbank vond dat er sprake was van een openbaarmaking, vanwege de interventie door GeenStijl, het (nieuwe) publiek dat door GeenStijl aangeboord werd, immers waren de foto’s eerst maar voor een selecte groep personen beschikbaar die de URL kenden en nu was die groep door tussenkomst van GeenStijl heel groot geworden en vanwege het winstoogmerk van GeenStijl bij het plaatsen van de link. ‘Niet de plaatsing van de foto’s in een voor het publiek onvindbare file binnen Filefactory, maar de plaatsing van de hyperlink op GeenStijl heeft er voor gezorgd dat het publiek vanaf 27 oktober 2011 kennes kon nemen van de foto’s voordat deze door Sanoma werden gepubliceerd in Playboy.’ De rechtbank vond daarom dat er inbreuk gemaakt was op het auteursrecht. GeenStijl verloor. Beroep bij het Hof Amsterdam volgde, waarvan vandaag de uitspraak verscheen.

Hof Amsterdam over openbaar maken

Je merkt hierboven al dat vooral van belang is of er openbaar gemaakt is of niet. Het openbaarmakingsrecht is namelijk een van de exclusieve rechten van de auteursrechthebbende. Ook als het gaat om openbaar maken aan een nieuw publiek, heeft de auteursrechthebbende het voor het zeggen. Er zijn daarom twee vragen: was het werk al (rechtmatig) openbaar en is een hyperlink een nieuwe openbaarmaking? Het Hof Amsterdam zegt daarover het volgende:
‘Het hof neemt tot uitgangspunt dat het internet in zijn huidige vorm een vrij, open en voor een ieder toegankelijk communicatienetwerk is. Degene die een werk op internet plaatst zodanig dat dit toegankelijk is voor het publiek (en daardoor mededeling doet aan het publiek in de zin van de Auteursrechtrichtlijn), is degene die dit werk ter beschikking stelt van het publiek en dus openbaart. Verwijzing met een hyperlink naar een aldus op een andere locatie openbaar gemaakt werk is niet veel anders dan met een voetnoot in een boek of tijdschriftartikel verwijzen naar een reeds gepubliceerd ander werk. Een zelfstandige manier van openbaar maken of van interventie daarbij is het geven van een hyperlink in dat geval in beginsel niet.’
De lastige vraag is, wanneer is een werk openbaar? Hoe groot moet de groep zijn die er toegang toe heeft? Je merkt hierboven al dat het Hof zegt dat het internet ‘vrij, open en voor een ieder toegankelijk’ is. Kortom, iets dat op internet staat en niet specifiek achter slot en grendel is geplaatst is openbaar. Of zoals het Hof zelf zegt: ‘Indien (…) geplaatste bestanden inderdaad volmaakt privé blijven, kan door de enkele plaatsingshandeling niet worden gesproken van ter beschikking stellen aan het publiek. (…) hoewel GeenStijl de toegang tot de foto’s tot op zekere hoogte heeft gefaciliteerd, niet aan het publiek daartoe een nieuw toegangskanaal heeft verschaft en derhalve geen interventie heeft gepleegd in de zin va de jurisprudentie van het HvJEU.’ Het Hof vond de bestanden niet ‘volmaakt privé’, omdat ze vond dat Sanoma niet aan kon tonen dat zonder GeenStijl de bestanden inderdaad onvindbaar en onbereikbaar waren voor het publiek. We mogen misschien wel zeggen dat alles op internet, dat niet volmaakt privé is, dus openbaar is. GeenStijl heeft daarmee verwezen naar reeds openbare bestanden.
Is de hyperlink een nieuwe openbaarmaking? Zie mijn eerste citaat in deze alinea. Het Hof vergelijkt een simpele hyperlink met een voetnoot in een boek. Omdat er alleen maar verwezen wordt naar waar iets gevonden kan worden, is het geen openbaarmaking. Geen interventie en geen nieuw publiek, omdat pas bij de bestanden komt via de bron waar naar verwezen wordt.

Onrechtmatige Daad

De onrechtmatige daad is een belangrijk leerstuk in het civiele recht. Dit heb ik nooit specifiek besproken. Kort door de bocht gaat het er bij een onrechtmatige daad om dat er iemand schade heeft geleden door iets dat iemand anders gedaan heeft, wat die ander niet had mogen doen.
In dit geval was het zo dat GeenStijl weliswaar niet openbaar gemaakt heeft, maar ze wisten wel dat de foto’s onrechtmatig openbaar gemaakt waren. Al was het maar omdat Sanoma hen daar na de uitzending van Pownews en later nog een aantal maal per brief en e-mail op gewezen heeft en gevraagd heeft de links weg te halen. Het Hof gaat er vanuit dat zonder de links op GeenStijl, het publiek de foto’s niet makkelijk had kunnen vinden. GeenStijl bleef echter links plaatsen naar locaties waar de foto’s inmiddels ook te vinden waren. Daarmee handelde GeenStijl in strijd met de zorgvuldigheid die in het maatschappelijk verkeer betaamt. Dat is een onrechtmatige daad.
GeenStijl vond nog dat ze met een beroep op vrijheid van meningsuiting de link wel mochten plaatsen. Het zou in het belang zijn van het publieke debat. Ookal zou dat het geval zijn, moet er nog steeds een afweging plaatsvinden. De link plaatsen gaat verder dan nodig is om een debat te kunnen voeren over vooraf uitgelekte publicaties. Het heeft GeenStijl niet geholpen. De link bleef onrechtmatig.

Geen inbreuk, wel onrechtmatig

In de media kon je vanochtend al lezen dat een hyperlink geen inbreuk maakte. GeenStijl jubelde ook al dat ze gewonnen hadden. Het is maar net hoe je het wilt zien.
Er was inderdaad geen sprake van een inbreuk op auteursrecht door de hyperlink. De citaten waren echter ook niet toegestaan, omdat ze niet aan alle vereisten voldeden.
Daarnaast moet GeenStijl alsnog alle links verwijderen, omdat het plaatsen van die links en het faciliteren van toegang tot onrechtmatig openbaar gemaakte beelden, wel een onrechtmatige daad is.
Ik zou zeggen dat per saldo Sanoma gewonnen heeft. Het doel was tenslotte dat er geen links meer naar de uitgelekte beelden, die onrechtmatig openbaar gemaakt waren, beschikbaar zouden zijn.

De volledige uitspraak.

Lees ook:
– Auteursrecht, Portretrecht en Openbaarmaking door een Hyperlink
– Auteursrecht smoesjes: Google
– Geen naamsvermelding, geen beeld?
– Hoe weet ik of mijn foto gestolen is?
– Verkoop foto van Billenmeisje