Auteursrecht smoesjes: Stichtingen maken nooit inbreuk
Inbreuk op auteursrecht kan iedereen overkomen en vooral ook: er is geen groep die het niet doet. De multinationals, advocaten(kantoren), bloggers, ZZP’ers, MKB, webbouwers, ach noem ze maar op. Ja, zelfs stichtingen maken wel eens inbreuk op auteursrecht. Waardoor dat komt? Onwetendheid, de stagiair iets laten maken zonder het te controleren, content die is aangeleverd zonder er verder navraag naar te doen. Het kan van alles zijn. Een van de excuses is ook dat het auteursrechtelijk beschermde werk door een stichting is gebruikt. Een stichting is meestal een goed doel en maakt geen winst. Dus inbreuk of niet: de stichting gaat niet betalen.
Is een stichting anders dan een andere inbreukmaker?
Het auteursrecht in Nederland is redelijk neutraal opgesteld. Het maakt geen onderscheid in het soort inbreuken of door wie de inbreuk gepleegd werd. Er zijn wel wat uitzonderingen op het auteursrecht, zodat er in sommige gevallen niet eens sprake is van een inbreuk, maar zoiets als het Amerikaanse fair use, kennen we niet. Het auteursrecht maakt dus ook geen onderscheid in wie de inbreuk maakt. Het jongetje van 15, het advocatenkantoor dat gespecialiseerd is in auteursrecht, een fotograaf of een stichting, er is voor het auteursrecht geen verschil. Hoeveel geld iemand heeft doet er dus ook niet toe.
LawStories in je mailbox?
“We werken met vrijwilligers”
Ja, als je met vrijwilligers werkt vervalt natuurlijk alle verantwoordelijkheid. Logisch. Toch? Je kunt tenslotte moeilijk alle vrijwilligers inlichten wat wel en wat niet mag en je kunt moeilijk een vrijwilliger verantwoordelijk maken voor gebruikt materiaal en de communicatie. Stel je voor zeg. Dus kun je een stichting niets verwijten.
Helaas werkt dat zo niet. Het is de stichting die uiteindelijk gebruik maakt van het werk. Wie er verantwoordelijk is voor het gebruik van het auteursrechtelijke werk, doet daarom voor de inbreuk niet ter zake. Het is een inbreuk en daarmee uit. Net zoals ‘de stagiair heeft het gedaan‘ ook niet zorgt dat er opeens geen sprake is van een inbreuk of er geen schadevergoeding betaald hoeft te worden.
Het doel van een stichting is toch anders?
Een stichting verdient geen geld met wat ze doen. Althans, ze maken er geen winst mee. Het geld gaat in principe vooral naar personeel, bedrijfsvoering en uiteraard naar het doel waar de stichting voor is opgericht. Een stichting mag overigens best commercieel zijn, ze mogen alleen geen winst uitkeren. Dus nee, een stichting zal wellicht niet direct winst maken met het gebruik van het auteursrechtelijke werk, maar het zal ze wel helpen om bijvoorbeeld donateurs te werven of merchandiser te verkopen. Anders zouden ze tenslotte de tekst, foto, illustratie, muziek of ander auteursrechtelijk beschermde werk niet gebruikt hebben. Dat het een stichting is (zonder winstoogmerk) doet dus niets af aan het feit dat ze inbreuk hebben gemaakt op een auteursrecht. Normaal gesproken zouden ze voor dat werk ook een licentie af hebben moeten nemen. Dat hebben ze nu niet gedaan, terwijl ze wel voordeel hadden (al dan niet financieel) bij het gebruik van het werk. Daar staat hoe dan ook een schadevergoeding tegenover.
Auteur lijdt schade
Voor de maker/auteursrechthebbende van het werk, maakt het ook niet uit wie het werk gebruikt heeft of wie de inbreuk gepleegd heeft. Voor de maker zijn het simpelweg misgelopen inkomsten. Er zou anders in elk geval sprake zijn geweest van een licentievergoeding en naamsvermelding bij het werk. Zou de maker aan een stichting korting hebben gegeven? Dat hangt nogal van de maker af. De een strijkt over zijn hart en geeft korting, de ander heeft het brood op de plank veel te hard nodig en vraagt de gebruikelijke licentievergoeding. Hoe dan ook, is het aan de maker om te bepalen welk bedrag hij/zij normaal gesproken voor het gebruik van het werk vraagt. Wil een stichting maar een laag bedrag betalen, kan het best zijn dat de maker/auteursrechthebbende dan het werk helemaal niet levert.
Ook een stichting moet de schade vergoeden
Ook een stichting zonder winstoogmerk moet dus de schade van de maker vergoeden. De stichting krijgt geen ‘korting’ omdat het een stichting is en het werk niet (direct) commercieel gebruikt werd of alleen maar gebruikt werd voor een goed, niet commercieel, doel. De reden voor het gebruik maakt niet uit. Het gaat om de schade die de maker heeft geleden.
Die schade is in elk geval de licentievergoeding die de stichting had moeten betalen als er wel sprake zou zijn geweest van toestemming. Als er dan ook nog naamsvermelding ontbreekt en het werk gewijzigd is, komt daar vaak nog een bedrag bovenop.
Ook een stichting is verantwoordelijk voor het gebruik van werken van derden
Kortom: stichting of niet, als er sprake is van een inbreuk, zal de inbreukmaker op de blaren moeten zitten en in elk geval de schade van de maker/auteursrechthebbende moeten vergoeden.
