Auteursrecht smoesjes: De foto komt niet van jouw site
Ah, fijn. Dat je niet zomaar een plaatje ‘van Google’ moet plukken begint een beetje door te dringen. Toch zijn het aantal inbreuken er niet minder om. Spreek je ze er als auteursrechthebbende op aan, krijg je soms terug: ‘maar ik heb het niet van jouw site hoor, maar van een andere site’. Of ‘het staat overal op internet’. Wat wil zo’n inbreukmaker daar eigenlijk mee zeggen? Dat het internet toch vrij is en je alles wat op internet staat gewoon mag gebruiken? Of dat ze geen inbreuk op jouw recht maken, als de foto of tekst niet van jouw website is gehaald? Hoe dan ook is het een auteursrecht smoesje. Ik leg je uit waarom.
De maker heeft het auteursrecht
De maker van een werk heeft het auteursrecht. We noemen die persoon de auteursrechthebbende. Je zou hem ook de eigenaar van zijn auteursrecht kunnen noemen, al is dat juridisch niet correct. De maker kan zijn auteursrecht wel ‘verkopen’ (juridisch: overdragen) aan een derde, door middel van een akte, maar de meeste makers doen dat niet. Laten we er voor het gemakt dus maar van uitgaan dat de maker nog steeds de auteursrechthebbende is.
LawStories in je mailbox?
Inhoud van het auteursrecht
Het auteursrecht geeft die rechthebbende de exploitatierechten: het recht om het werk openbaar te maken en te verveelvoudigen. Alleen de auteursrechthebbende mag dus zijn werk publiceren, wijzigen, kopiëren en noem maar op. Behoudens beperkingen door de wet, zoals het citaatrecht, maar dat laat ik voor nu even buiten beschouwing.
Hierdoor mag de auteursrechthebbende, anderen verbieden om het werk openbaar te maken of te verveelvoudigen. Sterker nog: wil iemand anders het werk gebruiken, zullen ze daarvoor toestemming moeten hebben van de maker/auteursrechthebbende. Hebben ze die toestemming niet en maken ze toch openbaar, is dat een inbreuk. De auteursrechthebbende kan vervolgens eisen dat de inbreuk gestopt wordt én kan schadevergoeding vorderen voor het gebruik.
Werk exploiteren
Omdat de maker die exploitatierechten heeft, kan en mag de maker aan anderen toestemming geven het werk te gebruiken. Door gewoon toestemming te geven, door de toestemming in een schriftelijke licentie te gieten, door het werk onder creative commons vrij te geven of op welke manier dan ook. Dat mag de maker zo vaak doen als hij/zij maar wil. Een mooi werk dat je gratis weggeeft, zal dus ook door veel mensen gebruikt worden. Denk maar aan de Unsplash of Death to Stock foto’s die op vele sites terug te vinden zijn. (Ja, zelfs op deze.) Tsja, mooi en gratis, dus worden ze veel gebruikt. Maar ook genoeg stockfoto’s waar wel voor betaald werd, kun je op verschillende sites terugvinden. Nieuwsfoto’s worden ook vaak door meer dan éen medium gebruikt. En ga zo maar door. Dat zijn foto’s waar gewoon voor betaald moet worden en toch op veel sites te zien zijn. Als het goed is, omdat die sites daar nu eenmaal voor betaald hebben.
De foto staat op heel veel andere sites
Dat de foto op veel verschillende sites voorkomt, wil nog niet zeggen dat de foto zonder toestemming en gratis door derden gebruikt mag worden. Daar zal toestemming voor nodig zijn. Dat de naam van de maker er niet bij stond, doet niet ter zake. Het is daardoor misschien wat lastiger te achterhalen bij wie er om toestemming gevraagd moet worden, maar dat de afbeelding (of tekst of ander werk) zonder naam is openbaar gemaakt, betekent nog niet dat je het zonder nadere toestemming mag gebruiken. Ook als je weet dat de eigenaar van die website er meestal niet zo moeilijk over doet of wanneer je denkt dat die foto wel gratis gebruikt mag worden of wanneer je denkt dat de foto door de eigenaar van de site zelf gemaakt is. Je hebt simpelweg toestemming nodig van de maker zelf. Niet van iemand anders.
“Ik heb de foto niet van jouw site geplukt”
Van welke site de foto of ander werk afkomstig is, doet dus niet ter zake. De vraag is of er juiste toestemming is verkregen om het werk te mogen gebruiken. Dat de foto niet van de website van de maker zelf is afgehaald, zegt dus niets. De maker kan tenslotte aan de een toestemming hebben gegeven, maar geeft daarmee nog geen toestemming aan alle andere personen of media om het over te nemen. Dat de foto op andere sites staat, wil dus ook niet zeggen dat er geen auteursrecht op zou rusten. Of dat die andere site het auteursrecht heeft. Of dat de eigenaar van die site toestemming zou mogen verlenen om het werk te gebruiken. Allemaal niet waar. Achterhaal dus altijd de maker en vraag om toestemming! Of zoek op een andere manier naar afbeeldingen die wel gratis gebruikt mogen worden.
Koop het e-book Auteursrecht voor Fotografen
Lees ook andere auteursrecht smoesjes:
– Auteursrecht smoesjes: Er stond geen naam bij
– Auteursrecht smoesjes: het werk was onbeschermd
– Auteursrecht smoesjes: Google
